Waarom plegen mensen misdaden? Worden mensen als criminelen geboren, of is criminaliteit een bewuste keuze? Professor Olivier Marie is misdaadeconoom aan de Erasmus School of Economics en in een college voor de Universiteit van Nederland legt hij uit welke basisprincipes ten grondslag liggen aan de beslissing om (al dan niet) een misdaad te plegen.
Vanuit economisch perspectief nemen mensen de meeste beslissingen rationeel na een kosten-batenanalyse - ook als het gaat om het plegen van een misdaad. Of men al dan niet een misdaad begaat, wordt beïnvloed door vier elementen: de legale winst, de illegale winst, de pakkans en de zwaarte van de straf. Als slechts één factor verandert, kan de hele beslissing veranderen.
"Het bestuderen van de afzonderlijke elementen is interessant om te achterhalen welk beleid het beste werkt om de criminaliteit terug te dringen. In werkelijkheid is het nooit slechts één factor die een individu drijft, maar gaat het om de interactie tussen deze elementen", legt Marie uit. En er is een vijfde element dat alle vorige vier beïnvloedt: de individuele perceptie. De hoogte van een parkeerboete kan bijvoorbeeld voor iemand met een goed inkomen een minder grote belemmering zijn dan voor een arm persoon.
Het juiste beleid vinden
Praten over het plegen van een misdrijf als een puur individuele beslissing kan hard overkomen. Sommige mensen bevinden zich immers in situaties die zo slecht zijn, dat ze bijna geen keuze hebben. Marie beaamt dit: "Dat is precies wat het model probeert te ontdekken. Zou hetzelfde individu met een betere baan, opleiding of goede levenskansen vanaf het begin niet zijn afgekeerd van criminaliteit? En wat kunnen we doen om dat het beste te bereiken?"
"De kosten-batenbenadering betekent in feite dat bijna niemand voorbestemd is om criminaliteit te plegen. En door het juiste beleid te vinden om prikkels te veranderen, zullen de meesten kiezen voor een wettig leven", aldus Marie over de maatschappelijke impact van zijn onderzoeksgebied.
- Professor
- Gerelateerde content
