Hoogleraar Frank van Oort van de Erasmus School of Economics werkt aan twee grote onderzoeken – één in Rotterdam, één in heel Nederland– waarbij gekeken wordt naar de gevolgen van het coronabeleid voor de economie, en vooral hoe we negatieve effecten ervan kunnen verkleinen en krimp kunnen beperken. Bijvoorbeeld door beleid per provincie te differentiëren, door te reshoren, of door duurzaamheid meteen mee te nemen in de herstelplannen.
Aan welke COVID-gerelateerde onderzoeken werkt u?
“We zijn bezig met een monitor voor de regio Rotterdam; over de impact en mitigatie van impact in de economie van de regio. Welke sectoren krimpen, welke groeien? De economie van Rotterdam moet herstellen, maar tegelijkertijd wil de stad vernieuwen. Kunnen we de crisis aangrijpen om dit te combineren? Kunnen we meteen bijvoorbeeld AI, of waterstofeconomie, hoger op de agenda zetten? Is een meer technologische en meer duurzame agenda mogelijk? In Duitsland hebben ze gezegd: je krijgt meer subsidie als je elektrische auto’s maakt, minder als je benzineauto’s maakt. Dat roept weerstand op, maar het heeft ook voordelen. Een andere vraag voor de stad Rotterdam is: waar komen nieuwe woningen, als we toch aan het resetten zijn, en als mensen bijvoorbeeld steeds meer thuiswerken en de binnenstad misschien een andere functie krijgt?
Tot slot willen we kijken, als alles weer opengaat, of de subsidies die de gemeente heeft gegeven bijvoorbeeld om online winkels op te zetten, ook werkelijk hebben geholpen. Overleven bepaalde bedrijven daardoor deze crisis – of volgt het faillissement later alsnog?”
"De economie van Rotterdam moet herstellen, maar tegelijkertijd wil de stad vernieuwen. Kunnen we de crisis aangrijpen om dit te combineren? "
Hiernaast doen jullie een landelijk COVID-project?
“Dat klopt. We hebben een ZonMw COVID-19 onderzoekbeurs gekregen, om te kijken of regionale en sectorale differentiatie van coronamaatregelen kan leiden tot minder economische schade. Dit jaar was het beleid overal hetzelfde. We kijken of we winst hadden kunnen behalen door beleid per provincie te verschillen. Bijvoorbeeld door bij hoge besmettingsgraad in Brabant, daar sectoren te sluiten maar in Groningen niet. We hebben nu berekend, dat je op deze manier veel economische winst kunt behalen. Je kunt de haven niet verplaatsen natuurlijk, maar andere taken en sectoren zijn wel mobiel. Met zo’n beleid zou dus een aanzienlijk deel van de economische krimp verholpen zijn. Het lastige hieraan is wel de bestuurlijke invulling. We doen dus ook onderzoek met bestuurskunde samen: zouden regio’s dit kunnen regelen, en hoe? Het kan bij burgers en bedrijven ook oneerlijke gevoelens opleveren.
Hiernaast kijken we hoe de impact van de crisis samenhangt met wat er elders ter wereld gebeurt. Door de coronacrisis werd duidelijk hoe afhankelijk we zijn van productie uit Azië of de VS. Als er ergens anders een lockdown heerst, hebben we daar last van. Door productie of distributie terug te halen naar Europa, zouden we onafhankelijker kunnen zijn. Onze buren in Duitsland hebben bijvoorbeeld een sterke maaktraditie. Wat kunnen we eigenlijk zelf maken, in Nederland of in Europa? Reshoring, heet dat.”
Zijn de uitkomsten van dit onderzoek alvast voor de volgende pandemie?
“Je kunt verwachten dat we ook andere schokken krijgen. Vòòr dit onderzoek, deed ik onderzoek naar Brexit. Dat was een kleinere schok. Maar ik denk dat we in de toekomst vaker schokken krijgen; of dat nou handelsschokken zijn, schokken in de natuur. Of een pandemie. En wat gebeurt er, bijvoorbeeld, als de zeespiegel stijgt en stukken in Nederland dreigen onder water te komen?
Verder heeft de regio meteen iets aan ons onderzoek. De vragen in de regio zijn nu ook: hoe kan een groot museum, of een grote winkel, eerder opengaan? Hoe kunnen we na een lockdown opengaan in stapjes, en is daar door differentiatie ook winst te behalen?”
Met alles wat u weet, maakt u zich zorgen, of niet?
“Ik denk dat mensen met een goede baan niet slecht uit de crisis komen. Deze groep mensen is nu ook aan het sparen. Maar de mensen aan de onderkant, flexibele werkkrachten, restaurants, en de culturele sector krijgen wel een flinke knauw. En mensen met lage opleidingen ook. Dus het vergroot de verschillen, en dat vind ik wel zorgelijk.
In Rotterdam zag je al een duidelijke tweedeling, tussen noord en zuid. De groepen die al zwak waren, komen economisch nog zwakker uit de crisis. Het wordt steeds urgenter om juist voor hen kansen te creëren. We zien al meer mensen in de bijstand terechtkomen. Werkloosheid stijgt niet heel hard in deze stad, maar tegelijkertijd gaat de arbeidsparticipatie naar beneden, dus er is wel degelijk sprake van een toenemende economische inactiviteit van kwetsbare groepen in Rotterdam.”
- Professor
- Meer informatie
Erasmus Universiteit Rotterdam is trots op de impact die onderzoekers hebben in coronatijd. Lees meer over ons coronagerelateerde onderzoek.
- Gerelateerde content
