Veel bedrijven hebben hun mond vol van het zogenaamde maatschappelijk verantwoord ondernemen. Maar als het eropaan komt, geven ze niet thuis, schrijft hoogleraar Banking and Finance Dirk Schoenmaker van Rotterdam School of Management, in het FD. Recente voorbeelden zijn de afwezigheid van een groot deel van de agro-industrie en de supermarktsector bij het stikstofoverleg, en de rol van de energie-industrie bij de sterk stijgende energieprijzen. Het welbekende poldermodel kan uitkomst bieden.
“Stikstofonderhandelaar Johan Remkes gaf de supermarkten onlangs terecht een forse uitbrander. Als er problemen voor de bedrijven zelf zijn, zoals bij de bankencrisis of de coronapandemie, staat het bedrijfsleven wel op de stoep bij de overheid om zijn hand op te houden. Wouter Bos, die van 2007 tot 2010 (tijdens de bankencrisis) minister van Financiën was, benoemde dit treffend: privatiseren van winsten en socialiseren van verliezen. Deze uitspraak leverde veel chagrijn op bij de banken. Uiteindelijk heeft de overheid een bankbelasting opgelegd om de solidariteit met de schatkist af te dwingen. Precies hetzelfde speelt nu bij de energiebedrijven”, schrijft hij in het opiniestuk.
Energie- en stikstofbelasting voor grote bedrijven
Schoenmaker oppert het idee van een energiebelasting. De dreiging daarvan heeft er in het Verenigd Koninkrijk al voor gezorgd dan nutsbedrijven met schema's om kortingen op de wereldmarktprijs aan de consument door te geven. Iets soortgelijks speelt in de stikstofcrisis, waar wordt gekeken naar een bijdrage van de banken en agribedrijven, die de intensivering van de landbouw hebben aangejaagd met grote milieugevolgen in de vorm van overmatige uitstoot van stikstof, fosfaat en methaangassen.
De oplossing ligt al in het poldermodel
“Er zijn al politieke partijen die de financierende banken verantwoordelijk willen houden. Een stikstofbelasting op landbouwbanken en agribedrijven ligt dan voor de hand. Het is jammer dat we in dit model van niet-maatschappelijk ondernemen zitten, waarbij het private belang van aandeelhouders de doorslag geeft. In dit model ligt de bal volledig bij de overheid: in slechte tijden financieel bijspringen, en in goede tijden bedrijven extra belasten”, aldus Schoenmaker.
Wat is het alternatief? “Dat bedrijven wél hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen en met de overheid in gesprek gaan over oplossingen, waarbij ieder z'n steentje bijdraagt: ons internationaal vermaarde poldermodel, dat tot superieure oplossingen kan leiden.”
- Professor
- Gerelateerde content
