Spel creëert ruimte om kritisch te zijn ten aanzien van cultuur. Dat doet het omdat mensen het vaak zien als ‘niet serieus’, en dat is onterecht concludeert cultuursociologe Samira van Bohemen in haar proefschrift ‘De magie van de rode hoed’, waarvoor zij een etnografische studie verrichtte naar de Red Hat Society. Van Bohemen verdedigt haar proefschrift donderdag 21 mei 2015 aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
In haar proefschrift vraagt Samira van Bohemen zich af wat de functie is van spel. Hierbij maakt ze gebruik van het theoretische werk van Johan Huizinga over de ‘Spelende Mens’. Aan de hand van een studie naar de Red Hat Society kijkt ze naar de relatie tussen spel en cultuurkritiek.
Red Hat Society
De Red Hat Society is een internationale vrijetijdsorganisatie voor vrouwen van boven de vijftig. Zij werd in 1998 officieel opgericht door de Amerikaanse kunstenares Sue Ellen Cooper. Wereldwijd bestaan er op dit moment zo een 20.000 afdelingen, waarvan ongeveer 100 lokale afdelingen in Nederland. Kenmerkend voor de Red Hat Society zijn haar leden, de Red Hatters: vrouwen van middelbare leeftijd die gezamenlijk naar buiten treden met rode hoed en verder opvallende paarse kleding.
Vooroordelen
Het onderzoek van Van Bohemen laat zien dat in het spel van de Red Hatters een kritiek schuilgaat ten opzichte van verschillende vooroordelen die bestaan ten aanzien van vrouwen van middelbare leeftijd. De Red Hatters vieren het ouder worden, en ze zijn nadrukkelijk aanwezig in de publieke ruimte. Ze verdwijnen dus niet achter de metaforische ‘geraniums’.
Ook verzetten de Red Hatters zich tegen de zorgrol die zo typerend is voor de manier waarop wij naar vrouwen kijken. Vrouwen worden geacht te zorgen voor man, kinderen en kleinkinderen, maar de Red Hatters nemen daarnaast ook tijd voor zichzelf, tijd om te spelen.
Spel en cultuurkritiek
Waar dit soort cultuurkritiek normaal gesproken kan rekenen op veel verzet van mensen die vasthouden aan dominante normen, waarden en tradities, valt dit de Red Hatters niet ten deel. Volgens Van Bohemen komt dit doordat de Red Hatters hun kritiek uiten in spel. Mensen zien spel in het algemeen als iets ‘leuks’ wat buiten het ‘serieuze’ dagelijkse leven staat. Hierdoor creëert spel een symbolische ruimte voor het uiten van kritiek.
Deze ruimte kan vooral bruikbaar zijn voor groepen die maatschappelijk een gemarginaliseerde positie innemen, zoals vrouwen van middelbare leeftijd, maar ook andere minderheden. Met spel kunnen zij hun maatschappelijke positie onderhandelen. Hier ligt volgens Van Bohemen de magie van spel.
- Meer informatie
Team Persvoorlichting T (010) 408 1216 E press@eur.nl