Op zondagochtend luister ik graag op de radio naar het programma Vroege Vogels en ik leer over stinkzwammen, schimmels, wantsen, wolven en wespen en wat al niet meer maar ook over invasieve exoten die de delicate balans in onze inheemse natuur bruut verstoren. De Japanse duizendknoop bijvoorbeeld en de Amerikaanse rivierkreeft. Die laatste ongenode gast vreet alles op wat hij tegenkomt, graaft gaten in onze rivierwanden en zorgt tussen vreten en graven voor een onderwaterarmada aan nakomelingen. “Als je ze eenmaal hebt, kom je er nooit meer vanaf,” verzucht de kreeftenvanger en dat in een land waar de spreuk ‘Gasten en vis blijven drie dagen fris’ bij menigeen op een tegeltje boven de haard prijkt.
Deze Amerikanen worden gevangen, gedood en opgegeten maar wanneer een Amerikaans gezin plotseling je nieuwe buren wordt, hoor je zelden ergernis, sterker nog, je huis stijgt in waarde want er kunnen er nog meer komen. Hoe meer, hoe beter. De hele wijk gaat erop vooruit. Bovendien spreken deze exoten verstaanbaar Engels en wij denken dat ook te kunnen. Engels is een mooie taal zolang wij haar niet gebruiken. “Nederlands is makkelijk omdat iedereen hier Engels spreekt,” zei Mohammad toen ik hem vroeg wat zijn grootste probleem in communicatie was.
Ik geef les aan exoten van wie sommige mensen vinden dat ze invasief zijn. Het zijn er te veel en je raakt ze nooit meer kwijt. De meesten spreken beter Engels dan mijn bloemenverkoper op de markt maar daar gaat het niet om, of juist wel. Zij hebben ook Engels als tweede taal geleerd naast hun moedertaal omdat ze al snel wisten dat je er niet verder mee komt dan de bloemenstal in jouw dorp of de grenzen van je land. Nu leren ze daarbovenop Nederlands en schakelen razendsnel heen en weer tussen moedertaal en Engels naar het Nederlands en dan ga ik genieten want ik houd van dit denkproces. Bijvoorbeeld, als iemand schrijft: ‘Het is gewoonte in Iran om anderen te behandelen met snoep en stroop,’ dan heeft hij het moedertaalwoord gezocht in het Engels en kwam bij ‘to treat’ uit dat in het Nederlands behalve trakteren ook behandelen betekent.
Ook de zin: ‘Ik vind de dienst in dit restaurant niet goed,’ is verwarrend als je service in deze betekenis gaat vertalen maar in de zin ‘Jongens van 18 jaar moeten in mijn land serveren,’ wordt ‘to serve’ en service in het Nederlands juist wel vertaald in dienen en dienst. Hardnekkig als een Amerikaanse rivierkreeft is ook het vertalen van het engelse ‘so’ in het Nederlandse ‘zo’ terwijl je ‘dus’ bedoelt: ‘Ik ben goedkoop, zo ga ik naar de markt.’
Het kan ook andersom. Sabrina was boos op mij omdat ze door het leren van Nederlands slechter was geworden in het Engels. “Ik zeg nu fout Engels, ik zeg nu ‘Today go I to the market,’ dat zeg ik vroeger nooit, ik wil terug mijn Engels!” Een klein foutje in de tijd en een woordvolgorde die beter kan maar voor de rest ben ik blij, daar doe ik het voor en dat Engels, ach, dat komt vanzelf weer goed maar gelukkig nu nog even niet.
Ik ben geen purist, verre van, maar een nieuwe taalleerder (een exoot) gaat zuiverder met onze taal om dan wij dat doen. Ze doen hard hun best een mooie zin in het Nederlands te boetseren en dat is nog altijd beter dan de feedback op de content van de speech door de CEO die wordt gestreamed naar account van de fieldmanagers.
Ik zag laatst in een filmpje op het jeugdjournaal hoe Amerikaanse rivierkreeften hun leeggevreten habitat verlaten en in steden gewoon over straat lopen. It is not forlong forethat ze here de bool overtaken.
- Gerelateerde content
