Daniel Trottier is universitair hoofddocent aan de Erasmus School of History, Culture and Communication (ESHCC) en onderzoekt hoe digitale media in toenemende mate gebruikt wordt –of misbruikt– voor sociale controle, shaming en complottheorieën. Trottier ontving voor zijn onderzoek over dit ‘digital vigilantism’ een Vidi-beurs. Het boek erover dat onlangs uitkwam, is open access gepubliceerd. Ook onderzoekt hij hoe digitale media kunnen helpen bij het verbeteren van de reputatie van wijken.
Onlangs verscheen jullie open acces boek Introducing Vigilant Audiences, over de ‘digitale schandpaal’. Kun je uitleggen wat daarmee wordt bedoeld en waarom het zo relevant is?
“Het zoeken naar moreel toezicht of rechtvaardigheid is van alle tijden, tegenwoordig gaat het via digitale media. Mensen kunnen elkaar op verschillende manieren aan de digitale schandpaal nagelen. Je maakt een video, zet het online en duizenden mensen kunnen het bekijken en bekritiseren. Het probleem: zodra je het erop zet, raak je de controle kwijt. We zien dit fenomeen in verschillende contexten: zoals bij pedojagers of tegen racisme, maar ook tegen mensen die hun mondkapje niet over hun neus dragen. Websites zoals Dumpert, Geenstijl of FOX News werken hiermee. En soms worden zaken digitaal zodanig uitvergroot, dat de proportionaliteit weg is.”
En dat is een probleem voor de mensen die in deze video’s voorkomen?
“Ja, maar ook voor de mensen die video’s verspreiden, soms krijgen zij de volle laag. En het vergroot eigenlijk polarisatie in de samenleving.”
Is er een oplossing?
“Mensen zouden (social)media-opleidingen moeten krijgen, niet alleen kinderen. Mensen weten vaak niet wat de impact van hun actie is. We zijn nog een beetje analfabeten op dit punt. Wat duidelijk uit mijn interviews naar voren komt, is dat één van de redenen dat mensen deze digitale schandpalen creëren, is omdat zij op zoek zijn naar een soort community. Ze zoeken eigenlijk verbinding met andere mensen. Dat is op zichzelf een plausibele wens. Vroeger hadden mensen de kerk of de familie, maar die invloed neemt af. En religie is niet de oplossing voor iedereen. We kunnen enerzijds denken aan technologische oplossingen, zoals een meld-knop, en anderzijds aan het meer humanistisch inrichten van deze platformen, zodat het voorkomen van sociale schade voorrang krijgt op het maximaliseren van het aantal clicks."
“Wat uit mijn onderzoek naar voren komt: één van de redenen dat mensen digitale schandpalen creëren, is omdat zij op zoek zijn naar een soort community”
Je doet ook onderzoek naar hoe digitale media helpen met het maken (of breken) van de reputatie van wijken. Wat onderzoeken jullie precies?
“Ons BOLD cities project gaat over hoe reputaties van verschillende wijken veranderen door de tijd, niet alleen door gentrificatie maar ook door het gebruik van digitale media. En hoe dat in het bijzonder werkt in wijken die niet de beste reputatie hebben, zoals Rotterdam-Zuid.
Om werkelijk iets te veranderen of impact te hebben, is het belangrijk dat we als wetenschappers beseffen dat we niet zomaar een wijk in kunnen stappen met ‘de antwoorden’. Om werkelijke sociale of maatschappelijke impact te hebben, moeten wij als wetenschappers leren luisteren. Dat proberen wij te doen in dit project: de wijk in kaart brengen. Praten met mensen. Ik geloof niet in ‘snelle impact’. En je macht als wetenschapper is ook niet enorm groot, dingen zoals interne conflicten in een wijk kun je soms niet veranderen.
Behalve samenwerken met mensen, kunnen we samenwerken met andere universiteiten om impact te vergroten: BOLD cities is ook een samenwerking tussen de Universiteit van Leiden, de TU Delft en de EUR.”
Je hebt jouw boeken open access gepubliceerd, Introducing Vigilant Audiences (2020) en Violence and Trolling on Social Media (2020), waarom open acces?
“Open access publiceren is belangrijk omdat onderzoek op deze manier toegankelijk wordt, ook buiten de universiteit. Hiernaast is het belangrijk omdat de ontwikkelingen in de wereld heel snel gaan, denk aan bewegingen zoals #metoo en #BLM, maar denk ook aan ontwikkelingen in wijken. Wetenschap gaat over het algemeen traag. Open access publiceren is een manier om sneller nieuwe perspectieven te leren kennen, bijvoorbeeld doordat je sneller feedback krijgt.”
Wat is je advies voor collega-onderzoekers?
“Open access is een snel veranderende beweging, in termen van uitgevers, databases en financiering. Neem de tijd om instanties te vinden die je kunnen ondersteunen."
“Je kunt als wetenschapper niet zomaar een wijk instappen met ‘de antwoorden’”
- Universitair Hoofddocent
- Gerelateerde content
