Op basis van uitgebreide evaluaties van bekostigingshervormingsexperimenten in de Nederlandse zorg, heeft het BUNDLE project zich als doel gesteld om een evidence-based handleiding voor alternatieve bekostigingsmodellen voor zorgaanbieders te ontwikkelen. Waarom dit project en wat houdt het in? Lees er meer over in deze blogpost.
Huidige bekostigingsmodellen bieden geen stimulans voor waarde
Gedreven door zorgen over de financiële houdbaarheid en suboptimale patiëntuitkomsten wordt binnen zorgstelsels naarstig gezocht naar effectieve manieren om verspilling te voorkomen en kwaliteiten van zorg te verbeteren. Om dat te bereiken en de ‘waarde’ van de zorgverlening te maximaliseren, moet het organiseren en leveren van waardegedreven zorg gefaciliteerd worden en lonend zijn voor alle betrokkenen.
Verrassend genoeg doen de huidige bekostigingsmethoden voor het betalen van zorgaanbieders vaak precies het tegenovergestelde. In de regel stimuleren die methoden niet tot goede afstemming en samenwerking tussen zorgaanbieders, het realiseren van optimale patiëntuitkomsten en het elimineren van verspilling. Integendeel: omdat aanbieders veelal afzonderlijk worden betaald voor elke geleverde zorgactiviteit, is het financieel aantrekkelijker om te focussen op ‘volume’ in plaats van op ‘waarde’. Betere bekostigingsmethoden zijn daarom nodig.
Roep om betere bekostigingsmethoden
Ondanks brede consensus over de noodzaak van hervorming van de huidige bekostigingsmethoden in de zorg, zijn voorbeelden van effectieve alternatieve bekostigingsmethoden nog zeldzaam. Niet zelden bereiken hervormingsinitiatieven niet eens de implementatiefase en waar dat wel zo is, ontbreekt het veelal aan een gedegen evaluatie. De effecten van de alternatieve bekostiging op kosten en kwaliteit blijven daarmee grotendeels onbekend. Hetzelfde geldt voor de contextuele factoren en mechanismen die die effecten bepalen en beïnvloeden. Deze kennislacunes beperken de verdere introductie en opschaling van alternatieve bekostigingsmodellen. Dit moet (en kan) veranderen teneinde zorgsystemen in staat te stellen goede kwaliteit van zorg te produceren op een financieel verantwoorde wijze.
Grootschalige evaluatie van bekostigingshervormingen
Onderzoekers van Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM) hebben daarom hun krachten gebundeld met diverse externe partners en een subsidie ontvangen voor een meerjarig onderzoeksproject getiteld ‘BUNDLE’, een acroniem voor Betaling voor Uitkomsten in de Nederlandse medisch-specialistische zorg: Doen, Leren en Evalueren. Het overkoepelende doel van dit project is om inzicht te krijgen in de black box van bekostigingshervorming en het beantwoorden van de fundamentele vraag ‘Wat werkt, waarom en onder welke voorwaarden?’.
Daartoe evalueren we een brede selectie van hervormingsinitiatieven in de Nederlandse zorg, gebruikmakend van een combinatie van kwalitatieve en kwantitatieve onderzoeksmethoden. Het kwantitatieve deel richt zich op het in beeld krijgen van de causale impact op kosten en kwaliteit, en het kwalitatieve deel op de werkzame mechanismen en relevante contextuele factoren over de gehele ontwikkelcyclus van alternatieve bekostiging. De hervormingsinitiatieven zijn geselecteerd op basis van hun uiteenlopende kenmerken in termen van omvang, reikwijdte, setting en implementatiefase. Zo hebben de initiatieven betrekking op zeven verschillende aandoeningen (zowel acuut als chronisch), en verschillen ze in de implementatiefase en in het type alternatieve bekostiging dat wordt getest.
Handleiding voor alternatieve bekostigingsmodellen
Ons uiteindelijke doel is om een evidence-based handleiding voor effectieve alternatieve bekostigingsmodellen te ontwikkelen, die door veldpartijen breed kan worden gebruikt om bekostigingshervormingen te initiëren, bij te stellen en/of te continueren. De handleiding zal een gedetailleerd overzicht bevatten van (de bouwstenen van) alternatieve bekostigingsmodellen, alsmede hands-on tools voor goede ontwerpkeuzes en concrete aanbevelingen voor implementatie. Om impact te maximaliseren zal de handleiding breed worden verspreid en gratis toegankelijk zijn, en in de tussentijd zullen we onze bevindingen publiceren op een speciaal ingerichte website en eigen LinkedIn pagina. De eerste resultaten komen binnenkort beschikbaar, dus houd onze kanalen in de gaten!
Over de auteur
Frank Eijkenaar is UHD gezondheidseconomie bij Erasmus School of Health Policy & Management. Hij is co-trekker van de actionline ‘Value-Based Health Care’ van het Erasmus Initiative ‘Smarter Choices for Better Health’. Zijn onderzoek en onderwijs richten zich met name op de vormgeving, implementatie en effecten van alternatieve bekostigingsmodellen voor zorgaanbieders, alsook op het meten en benchmarken van performance in termen van kwaliteit en kosten. Vragen? Neem contact op met Frank via eijkenaar@eshpm.eur.nl.
- Universitair Hoofddocent