Bruggen slaan tussen disciplines om gezondheidsuitdagingen aan te pakken

Gezondheidsverschillen, chronische ziekten en betaalbaarheid van zorg zijn grote maatschappelijke uitdagingen. In 2017 werd het Erasmus-initiatief SCBH gelanceerd om deze urgente problemen aan te pakken. “Ons doel was om samenwerking te bevorderen tussen Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM), de Erasmus School of Economics (ESE) en Erasmus MC”, legt Hans van Kippersluis, wetenschappelijk directeur van het project, uit. “En ik kan zeggen dat die kloof tussen disciplines over de afgelopen jaren zeker is overbrugd.”

“Een van de meest opvallende voorbeelden van dat interdisciplinaire succes kwam al in de beginperiode, toen Eddy Van Doorslaer van ESE/ESHPM en Johan Mackenbach van Erasmus MC samengebracht werden. Die twee onderzoekers bestudeerden allebei ongelijkheden in gezondheid vanuit verschillende invalshoeken en waren beiden toonaangevend in hun vakgebied. Tot SCBH hen in hetzelfde project samenbracht, hadden ze nog nooit de kans gehad om samen te werken.”

Een persoonlijk hoogtepunt

Een van Van Kippersluis' persoonlijke hoogtepunten was een onderzoeksproject met patiënten van Erasmus MC. “Ik heb een achtergrond in de econometrie en economie en werkte bij dat onderzoek samen met gedragseconomen, gezondheidswetenschappers, cardiologen en een gezondheidspsycholoog om een leefstijlinterventie te ontwikkelen voor vrouwen met pre-eclampsie, ook wel zwangerschapsvergiftiging genoemd. Deze vrouwen hebben een zes- tot achtmaal hoger risico op hart- en vaatziekten.”

Ondanks hun verschillende academische achtergronden deelden de teamleden een gemeenschappelijk doel: deze vrouwen helpen hun gezondheid te verbeteren. “Uiteindelijk hebben we in samenwerking met Avegen Inc een app ontwikkeld die motiverende gesprekstechnieken uit de psychologie, planningshulpmiddelen voor lichaamsbeweging en economische prikkels bevatte om betrokkenheid te stimuleren. Dit project heeft echt geprofiteerd van de interdisciplinaire samenwerking. Psychologen zijn geweldig in het motiveren van mensen, terwijl economen begrijpen hoe je effectieve prikkels creëert. De deelnemers moesten zelf ook investeren als een commitment aan hun eigen succes. Het was een ongelooflijk dankbaar project om aan te werken. Dat is precies waar Smarter Choices for Better Health om draait: mensen met verschillende achtergronden die samenwerken om complexe gezondheidsproblemen op te lossen.”

“Een ander hoogtepunt was het Seed Grant-programma, waarmee we in de loop der jaren vijftien veelbelovende projecten van jonge onderzoekers hebben kunnen financieren. De meeste van hen waren aanvankelijk niet verbonden aan Smarter Choices for Better Health. Door dit programma werd interessant onderzoek gefinancierd en konden we ons netwerk verder uitbreiden.”

Roken aanpakken

In het kantoor van Van Kippersluis hangt een tegeltje met de tekst: ‘Ik werk aan een rookvrije generatie’: een missie waarvoor hij zich sinds de start van SCBH heeft ingezet. Hoewel er vooruitgang is geboekt, is er in de afgelopen jaren wel een nieuwe uitdaging opgedoken: vapen.

SCBH werkt samen met Erasmus MC en het Trimbos Instituut om strategieën te ontwikkelen om ouders te helpen stoppen met roken. “Een idee is om cadeaubonnen aan te bieden als prikkel om te stoppen met roken. Dat kan effectief zijn, maar het is mogelijk ook controversieel omdat niet-rokers geen kans maken op die voordelen. Daarnaast is de financiering een uitdaging. We onderzoeken momenteel de publieke steun, testen de implementatie en brengen belanghebbenden samen om te kijken hoe zo’n regeling duurzaam in de reguliere zorg kan worden opgenomen.”

Onzekere toekomst

Hoewel interdisciplinair onderzoek veel voordelen heeft, zijn er ook uitdagingen, legt Van Kippersluis uit. “Ik heb het geluk een vaste aanstelling aan de universiteit te hebben, maar veel promovendi en jonge onderzoekers bevinden zich niet in zo’n zekere positie als ik. Aan het einde van het jaar worden de meesten beoordeeld op het aantal publicaties in relevante tijdschriften. Voor economen die interdisciplinair werken, betekent dit dat ze hun onderzoek bijvoorbeeld in gezondheidstijdschriften publiceren. Maar wetenschappers worden vaak beoordeeld op de hoeveelheid onderzoek die ze publiceren in kwalitatieve tijdschriften binnen hun eigen vakgebied. Ik heb veel respect voor de inzet van de jonge onderzoekers voor de missie van SCBH, zelfs als het hun carrière mogelijk ingewikkelder maakt.”

Op dit moment is het onduidelijk of SCBH in 2026 door zal gaan. “Het College van Bestuur is ondersteunend, maar onze financiering loopt eind dit jaar af en er zijn geen garanties,” legt Van Kippersluis uit. “We zitten in de tweede vierjarige financieringscyclus en hoewel het begrijpelijk is dat geen enkel bestuur zich voor vijftien jaar kan vastleggen, zou meer langetermijnstabiliteit waardevol zijn. Onderzoekers hebben zekerheid en toewijding nodig om zich volledig aan het project te kunne wijden.”

Het onzekere politieke landschap maakt de uitdagingen alleen maar groter, maar Van Kippersluis blijft hoopvol. “Ondanks deze uitdagingen zijn we vastberaden om door te gaan. Dit project heeft geweldige onderzoekers samengebracht en heeft een echte impact gemaakt. We hebben alleen de juiste steun nodig om verder te kunnen gaan.”