Studenten vertonen aanzienlijk betere studieprestaties onder een strenger Bindend Studieadvies (BSA). Niet alleen halen studenten hun eerste jaar sneller, ook gaan cijfers omhoog, delen ze hun tijd beter in en zijn ze meer gemotiveerd. Dat concludeert onderwijswetenschapper Rob Kickert in zijn proefschrift ‘Raising the bar’. Maar er schuilt wel een belangrijk risico: wanneer tentamens niet voldoende overeenkomen met leerdoelen zijn de prestaties weliswaar beter, maar wordt er minder geleerd.
Vanaf 2011 verhoogde de Erasmus Universiteit Rotterdam de standaarden van het Bindend Studieadvies, onder de noemer Nominaal is Normaal (N=N). Studenten moesten vanaf toen het eerste studiejaar na één jaar (in plaats van twee) volledig hebben afgerond. Vaak ging dit samen met andere standaarden voor tentamencijfers (bijvoorbeeld geen 5.5 per tentamen maar een 6 gemiddeld) en minder herkansingsmogelijkheden. De achterliggende gedacht is dat studenten op deze manier minder studievertraging oplopen en niet in een later stadium alsnog hun studie moeten staken.
Sneller en beter
Maar hoe pakt dit in de praktijk uit? Dat is wat Rob Kickert in kaart heeft gebracht. “De cijfers hebben mij toch verbaasd”, vertelt de promovendus. “Dat de prestaties zo erg omhoog zijn gegaan had ik niet verwacht. Bij bedrijfskunde, geneeskunde en psychologie zie je dat ongeveer 20 procent meer studenten binnen een jaar hun eerste studiejaar voltooien, soms ook met betere gemiddelde cijfers.” Bij psychologie kregen bovendien bijna 6% meer studenten een positief BSA na één jaar dan vroeger na twee jaar. Bij bedrijfskunde en geneeskunde liep het aantal studenten met een positief advies iets terug, maar wel haalden zij gemiddeld hogere cijfers. Bij die studies is dus meer uitval, maar de overblijvers presteren beter.
Betere prestaties, maar ook meer stress
Als studenten beter en sneller moeten presteren, stellen ze hogere cijferdoelen, constateert de promovendus. Ze geloven bovendien meer in hun eigen kunnen, hebben meer interesse in het vak en gaan efficiënter met hun tijd om. Op de meeste ambitieuze studenten heeft het hoger leggen van de lat waarschijnlijk weinig effect. Juist de studenten die voor een voldoende gaan (66 procent, zo bleek uit één van zijn studies), worden gedwongen hogere doelen te stellen. Kickert: “Wel zie je terug dat studenten meer tentamenangst hebben. Uit ander onderzoek blijkt ook dat met name vrouwelijke geneeskundestudenten meer stress ervaren.”
BSA en Corona
De coronapandemie maakt dat dit studiejaar voor veel studenten zwaarder is. De discussie over het BSA laaide hiermee op en de politiek pleit ervoor om het advies voortaan niet meer bindend te maken. De universiteit houdt ook dit jaar vast aan het BSA en kijkt aan het einde van het collegejaar of er per opleiding eventueel een uitzondering wordt gemaakt. De promovendus kan daar wel inkomen: “Als je nu bij voorbaat de lat al lager legt, dan verwacht ik dat er studenten zijn die denken: ‘fijn, dan doe ik het wat rustiger aan dit jaar’.”
Goede toetsing cruciaal
Bij de invoering van Nominaal is Normaal (N=N) waren er zorgen dat studenten onvoldoende ruimte zouden krijgen om zich buiten hun studie te ontplooien. Kickert waarschuwt echter dat juist het curriculum onder N=N kan lijden omdat onderdelen die moeilijker te toetsen zijn mogelijk ondersneeuwen. Studenten worden mogelijk pragmatischer: “Als er drie leerdoelen zijn waarvan er maar twee getoetst worden, verhoogt een student de kans op een goed cijfer door het ongetoetste leerdoel links te laten liggen. Terwijl kritisch denken en een eigen mening vormen ook belangrijk zijn, maar moeilijker te toetsen.” Het is daarom extra van belang om aandacht te besteden aan goede toetsing. “Alleen als de toetsing goed aansluit op de leerdoelen heeft een hogere lat geen verborgen prijskaartje.” Om meer inzicht te krijgen en geven in examensystemen en de (de)motiverende werking daarvan, zou Rob Kickert graag in gesprek komen met betrokkenen in en rondom het hoger onderwijs.
In lijn met ervaringen EUR
Rutger Engels, rector magnificus van Erasmus Universiteit Rotterdam, reageert op het onderzoek: “Het onderzoek van Rob Kickert is in lijn met de ervaringen die wij de afgelopen jaren hebben opgedaan bij de EUR. Voor de meeste studenten is de uitwerking van het BSA positief: vaker voltooien ze het eerste studiejaar en in veel gevallen ook nog eens met betere prestaties. De kanttekeningen die worden geplaatst in het onderzoek, meer stress voor bepaalde groepen en het gevaar van ‘selectief leren’, hebben al langer onze aandacht en daar worden ook acties op ondernomen. We zijn trots op wat we binnen de EUR de afgelopen jaren hebben bereikt op het gebied van studie- en studentsucces en we blijven ons inzetten voor het best mogelijk onderwijs aan onze universiteit, ook onder de huidige, uitdagende omstandigheden. “
In de media
Lees het interview met Rob Kickert in NRC: Strenger studieadvies leidt tot hogere cijfers.
Rob Kickert was ook te gast in het Radio 1 programma Dr Kelder en Co.
En een uitgebreid interview bij Studio Erasmus.
- Promovendus
- Meer informatie
Meral van Leeuwen, persvoorlichter EUR, 06-40264367, press@eur.nl
Rob Kickert heeft zijn onderzoek uitgevoerd in opdracht van de Erasmus School of Social and Behavioral Sciences en de Community for Learning & Innovation (CLI). Meerdere EUR-faculteiten en CLI hebben onlangs een nieuwe impuls gegeven aan het onderwijsonderzoek met de start van drie promotieonderzoeken.
- Gerelateerde content
