‘Betere mensenrechtennormen voor gastlanden Olympische Spelen’

Voorafgaand aan de Olympische Winterspelen 2014 in Sotsji doken er beschuldigingen op van schendingen van de mensenrechten. Media berichtten volop over hoe de Olympische infrastructuur leidde tot dwangarbeid, gezinnen die uit hun huizen werden gezet en milieuschade. Soortgelijke bevindingen zijn gepubliceerd met betrekking tot Brazilië (Olympische Spelen 2016), China (Olympische Spelen 2008), Qatar (WK voetbal 2022) en andere gastlanden van grote sportevenementen. Hoewel een gastland problemen met mensenrechten dient te voorkomen en aan te pakken, kan het weigeren om op te treden.

Internationale sportorganisaties stellen internationale juristen daarbij voor een bijzonder lastig probleem. Dergelijke organisaties oefenen een grote hoeveelheid macht uit over staten, voornamelijk over de gastlanden van internationale sportevenementen. Maar omdat het particuliere organisaties zijn die in Zwitserland zijn gevestigd, zijn ze vrijwel immuun voor rechtbanken. Derhalve wordt gezegd dat zij geen verantwoordingsplicht kennen.

Te vaag

Gauthier analyseert in zijn proefschrift ‘The International Olympic Committee’s Accountability for Harmful Consequences of the Olympic Games: A Multi-Method International Legal Analysis’ de verantwoordingsplicht van het IOC aan de hand van relevante structuren en procedures. Hij concludeert dat de mensenrechtenstandaarden die het IOC de gastlanden oplegt te vaag zijn om adequate begeleiding te bieden. Ook worden de normen zelden door het IOC afgedwongen. Als onderdeel van de hervormingen van 2014 heeft het IOC op dat vlak wel verbeteringen aangebracht, maar dat is mogelijk niet genoeg.

Volgens Gauthier moet het IOC sterkere normen rond mensenrechten gaan opleggen aan gastheren van de Olympische Spelen. Ook dient ze de naleving ervan af te dwingen. Gauthier stelt voor dat het IOC dezelfde procedures zou moeten toepassen als nationale bestuursorganen. Dat moet de transparantie en sociale betrokkenheid rond de Olymische Spelen verbeteren, evenals de beoordeling van genomen beslissingen.

Wereldbank

Voor zijn proefschrift vergeleek Gauthier het IOC met de Wereldbank. De problemen waar de Olympische Spelen mee te maken hebben gekregen komen sterk overeen met de problemen die speelden bij projecten van de Wereldbank. De Wereldbank introduceerde daarop de mogelijkheid tot het indienen van klachten bij een ‘Inspection Panel’. Daar kunnen benadeelden een verzoek neerleggen om de handelingen van de Wereldbank die hebben geleid tot schade, te onderzoeken.

Hoewel dit orgaan van de Wereldbank verre van perfect is, meent Gauthier dat het een voorbeeld kan zijn voor de verbetering van de verantwoordingsplicht van het IOC voor de Olympische Spelen. Gauthier vindt dat het IOC moet overwegen een soort 'review panel' op te stellen, waar degenen die worden benadeeld door de Olympische Spelen terecht kunnen.

Over Ryan Gauthier

Ryan Gauthier (Pembroke, 1983) studeerde politieke wetenschappen aan Carleton University en rechten aan Harvard Law School. Hij is verder advocaat in de New York. Gedurende de afgelopen vier jaar heeft hij het bestuur van sportorganisaties onderzocht als promovendus aan de Erasmus School of Law. Hij werkt momenteel als adviseur in Vancouver, Canada.