Nederland kampt met een tekort van 13.500 leraren, wat grote gevolgen heeft voor de onderwijskwaliteit. Een mogelijke oplossing om het personeelsbehoud te verbeteren is baanverrijking. Dit concept is erop gericht om banen aantrekkelijker te maken en personeel te behouden. In hun studie ‘Retaining teachers: does enriching teachers’ jobs contribute? A two-wave study’ onderzoeken Josine van den Elsen, Brenda Vermeeren en Bram Steijn hoe baanverrijking het personeelsverloop kan verminderen, waarbij zowel de positieve als negatieve effecten op het welzijn van leraren worden meegenomen.
Het lerarentekort is vooral ernstig in de G5-steden: Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Utrecht en Almere. In deze stedelijke gebieden hebben schoolbesturen en gemeenten alarm geslagen, vooral in het primair onderwijs. Ze benadrukken de noodzaak van maatregelen om de continuïteit, kwaliteit en gelijke kansen in het onderwijs te waarborgen. Zonder voldoende ondersteuning voor leraren wordt de onderwijskwaliteit aangetast, wat de ontwikkeling en toekomstkansen van leerlingen negatief beïnvloedt.
Lerarentekort vergroot de werkdruk, wat kan leiden tot burn-out en de wens om het onderwijs te verlaten
Het is belangrijk dat leerlingen kwalitatief goed onderwijs krijgen, zonder dat dit ten koste gaat van hun ontwikkeling of doorstroming naar het hoger onderwijs. Uit een inspectie in 2023 blijkt dat 20 procent van de Nederlandse scholen onvoldoende presteert, wat de dringende behoefte aan actie benadrukt. Vooral leraren in de G5-steden krijgen vaak te maken met een te hoge werkdruk door het aantal leerlingen dat zij moeten onderwijzen, wat kan leiden tot burn-out en een verhoogde intentie om het onderwijs te verlaten. Andere factoren die bijdragen aan het lerarentekort zijn onder andere de vergrijzing van het onderwijspersoneel, de krapte op de arbeidsmarkt en de aantrekkingskracht van alternatieve carrièrekansen.
Baanverrijking is een strategie voor behoud van leraren
Een mogelijke oplossing voor het behoud van leraren is baanverrijking, waarbij de verantwoordelijkheden van leraren worden uitgebreid om hun betrokkenheid en werktevredenheid te vergroten. Recente beleidsmaatregelen, waaronder die van de Europese Commissie, benadrukken baanverrijking als een strategie om de werktevredenheid en het behoud van leraren te verbeteren. Baanverrijking kan zowel positieve effecten (zoals hogere werktevredenheid) als negatieve effecten (zoals burn-out) hebben, afhankelijk van hoe het wordt toegepast.
De rol van welzijn bij het behoud van leraren
Uit het onderzoek met 637 leraren in het primair en secundair onderwijs in Nederland blijkt dat baanverrijking een effectieve strategie kan zijn om de intentie tot personeelsverloop onder leraren te verminderen, en zo het tekort aan leraren aan te pakken. Het onderzoek wees uit dat baanverrijking een positieve invloed heeft op de tevredenheid en betrokkenheid van het werk, wat op zijn beurt de intentie tot personeelsverloop vermindert. Tegelijkertijd kan baanverrijking ook in verband werd gebracht met workaholisme. Dit lijkt de intentie tot personeelsverloop niet te vergroten. Het suggereert dat baanverrijking, wanneer het goed wordt beheerd, kan leiden tot wederzijdse voordelen zonder negatieve uitkomsten zoals burn-out of emotionele uitputting te verergeren.
Goed voorbereid om leraren te behouden binnen de G5-scholen
Het Educatieve Master Primair Onderwijs (EMPO) programma aan de Erasmus Universiteit Rotterdam bereidt leraren voor op de unieke uitdagingen van het onderwijs in grootstedelijke omgevingen, met nadruk op effectieve onderwijsmethoden en kindontwikkeling. Het programma biedt gespecialiseerde training in vier belangrijke rollen: pedagogisch, didactisch, strategisch en onderzoekend, zodat leraren goed voorbereid zijn om betekenisvolle impact te maken in grote steden, zoals binnen de G5-scholen. Afgestudeerden van EMPO kunnen zo verrijkend werk behouden en bijdragen aan het succes van hun studenten.
Baanverrijking en gerichte onderwijsprogramma’s kunnen helpen het lerarentekort aan te pakken en de onderwijskwaliteit te behouden, Door deze strategieën te begrijpen en toe te passen, kunnen overheden en onderwijsinstellingen werken aan een stabieler en effectiever onderwijssysteem.
- Gerelateerde content
- Gerelateerde opleiding
