Wanneer heeft kunst impact? Bij hoge bezoekersaantallen? Of wanneer cultuur mensen emotioneel raakt? Wanneer ze een idee of een gedachte mee naar huis nemen? Organisaties op het gebied van kunst en cultuur doen er verstandig aan het laatste te gaan meten. Dat biedt volgens het Impact Centre Erasmus de kans om mensen bij elkaar te brengen. En zo duurzame veranderingen vorm te geven.
Kunst en cultuur inspireren, geven het leven kleur en de maatschappij een gezicht. Met kunst en cultuur kunnen kunstenaars uiting geven aan eigen gevoelens, terwijl toeschouwers of deelnemers in kunstuitingen hun eigen leven verbeeld zien. Kunst en cultuur verbindt. Het draagt bij aan welzijn. Kortom… de positieve effecten van kunst, cultuur en cultuurparticipatie zijn onomstreden én erkend.
Zo ziet ook Kim Putters, de nieuwe voorzitter van de Sociaal Economische Raad (SER), een rol weggelegd voor kunst en cultuur bij het realiseren van de grote transities waar de maatschappij voor staat. ‘We moeten onze denkwijze veranderen’, stelde hij in een betoog in de Volkskrant van 12 januari 2023.
Kunst en cultuur kunnen bij deze verandering helpen: het daagt uit tot reflectie en dialoog, tot innovatie, en tot ontmoetingen tussen verschillende bevolkingsgroepen. Ook de sector zelf ziet in maatschappelijke transities een rol voor zichzelf weggelegd, zo getuigen initiatieven als ‘Creating Cultures of Care’. Met dit initiatief, gestart in maart 2023, wordt vanuit een kunstenaarsperspectief een bijdrage geleverd aan de transformatie van het huidige zorgsysteem.
Daarnaast adviseerde de Raad voor Cultuur in maart over de maatschappelijke rol van de culturele sector. Om bij te dragen aan de verduurzaming van de samenleving als geheel, wil de Raad kennis over duurzaamheid stimuleren en moet de sector volgens het advies een transitieplan opstellen (Raad voor Cultuur, 2023a; NRC, 2023).
Tegelijkertijd is er ook een toenemende druk op de kunst- en cultuursector om cijfermatig verantwoording af te leggen. Het nut van elke uitgegeven cent moet bewezen worden. De eisen van financiers zijn zelfs streng, in vergelijking met wat van andere organisaties wordt geëist. Diverse instellingen en uitvoeringsinstanties, grote bedrijven én politici komen weg met doelen op ambitieniveau zonder noemenswaardige verantwoording af te hoeven leggen over de positieve en negatieve effecten daarvan. De culturele sector zit duidelijk in het verdomhoekje en werd dan ook tijdens coronacrisis vrij makkelijk op de reservebank gezet. Zalen gingen dicht, bijeenkomsten onmogelijk gemaakt. De samenleving moest op slot.
Wilt u meer lezen hoe kunst en cultuur kunnen bijdragen aan de grote maatschappelijke uitdagingen en bijhorende transities? Of de links naar meer informatie en de conclusie bekijken?
Het volledige artikel kunt u hieronder downloaden.