Promotie M.H. (Mieke) Kox

Korte samenvatting over het doel van het proefschrift:

Natiestaten wenden zich tot 'het recht' om de aanwezigheid van onrechtmatig verblijvende vreemdelingen op hun grondgebied tegen te gaan. Dit onderzoek laat op basis van multi-sited etnografisch veldwerk onder 105 (voormalig) onrechtmatig verblijvende vreemdelingen in Nederland, Suriname en Nigeria en participerende observaties in de Nederlandse vreemdelingenketen zien hoe vreemdelingen het recht zien, ervaren, hier betekenis aan geven en mee interacteren. Dit biedt inzicht in de verschillende wijzen waarop het recht ertoe doet voor deze vreemdelingen evenals de gevolgen voor de werking van het recht in dit domein. Het onderzoek dat is ingestoken van het rechtssociologische legal consciousness concept geeft vreemdelingen zo een stem in het migratiedebat. Het laat bovendien zien dat de overheid een gelaagd systeem heeft gecreëerd om onrechtmatig verblijf tegen te gaan. Dit systeem - dat vreemdelingen zien als ‘het recht’ - is constitutief gezien erg machtig vanwege de impact voor vreemdelingen op dagelijks, sociaal, existentieel en juridisch niveau. Tegelijkertijd is het recht machteloos in instrumentele nu vreemdelingen hun onrechtmatig verblijf langdurig kunnen continueren en de overheid hun vertrek slechts beperkt kan afdwingen. Vreemdelingen worden op uiteenlopende wijzen geraakt door de macht en onmacht van het recht, maar ondervinden allen de gevolgen van het recht. Het onderzoek biedt zo inzicht in de juridische, morele en instrumentele grenzen van het gebruik van het recht ten opzichte van onrechtmatig verblijvende vreemdelingen. Dit vormt de basis voor een pleidooi voor een op mensenrechten gebaseerde, empirisch legitieme en gedifferentieerde inzet van het recht in dit domein.