Promotie I.J.M. (Iris) Levink

Korte samenvatting van het proefschrift:

Alvleesklierkanker is een vaak dodelijke ziekte, waarbij vroege operatieve verwijdering de enige kans biedt op genezing. Vroegere opsporing van alvleesklierkanker kan de prognose van de ziekte, en de kwaliteit van leven van de patiënt, significant verbeteren. Daarom ondergaan hoog-risico personen surveillance middels (herhaaldelijke) beeldvorming. Echter is vroege opsporing van kleine afwijkingen lastig gebleken hiermee. Daarnaast zijn er in het verleden personen geopereerd, die geen alvleesklierkanker (of hooggradig voorstadium daarvan) bleken te hebben op basis van microscopische analyse.

Het vaststellen van een combinatie van biomarkers, die alvleesklierkanker in een vroeg stadium kan herkennen, zou een meer gepersonaliseerd surveillanceprogramma kunnen voortbrengen. Het doel van dit programma is niet alleen alvleesklierkanker in een vroeger stadium te diagnosticeren, maar ook het minimaliseren van surveillance-gerelateerde schade aan de patiënt en zorgkosten.

Het duurt maanden tot jaren van de eerste mutatie in een ductale cel tot zichtbaarheid van een afwijking in de alvleesklier op beeldvorming. We weten dat deze cellen, gedurende kwaadaardige transformatie, constant informatie afgeven aan het omliggende weefsel in de vorm van biomarkers. Alvleeskliersap staat in nauw contact met deze cellen en is dan ook een veelbelovende bron van biomarkers. Tegenwoordig kunnen we alvleeskliersap op een minder invasieve manier collecteren (dan eerder) middels infusie van het hormoon secretine tijdens een inwendige echoscopie.

Dit proefschrift toetst de huidige adviezen ten aan zien van alvleeskliersurveillance (deel I) en evalueert de mogelijkheid van biomarkeranalyse in alvleeskliersap en bloed voor de opsporing van alvleesklierkanker (deel II).