Promotie H.J. (Erik) de Kloe

Samenvatting:

In de dissertatie is onderzoek gedaan naar de formele invloed van schuldeisers in insolventieprocedures. De onderzochte insolventieprocedures zijn het faillissement, de pre-pack en de WHOA. 

Volgens velen zou een curator in faillissement zich vrijwel uitsluitend moeten richten op het belang van schuldeisers bij een zo hoog mogelijke uitkering in het faillissement. In het proefschrift wordt het standpunt ingenomen dat de curator ook rekening moet houden met belangen van maatschappelijke aard zoals ESG-factoren. Dat heeft tot gevolg dat schuldeisers geen doorslaggevende invloed moeten hebben in het faillissement.

De huidige stand van zaken is echter dat schuldeisers niet alleen geen doorslaggevende zeggenschap hebben, maar in het geheel niet of nauwelijks betrokken worden bij de afwikkeling van een faillissement. Dat terwijl de curator het faillissement in de eerste plaats afwikkelt ten behoeve van deze schuldeisers. Het begint ermee dat schuldeisers niet of te laat worden geïnformeerd over de acties die de curator wil nemen. 

Hebben schuldeisers wel (enige) informatie, dan kunnen zij individueel via de rechter of collectief in een schuldeisersvergadering of schuldeiserscommissie van zich laten horen. Beide vormen van inspraak kennen hun beperkingen. Bij de rechter zijn maatschappelijke belangen en belangen die niet makkelijk in geld zijn uit te drukken in principe niet relevant. Van de schuldeisersvergadering en -commissie wordt in de praktijk (te) weinig gebruik gemaakt. Een herleving van deze gremia kan meer democratie in het faillissementsproces brengen.

Bij de pre-pack, een flitsfaillissement dat in stilte wordt voorbereid, is formele zeggenschap van schuldeisers vaak helemaal niet mogelijk. Het faillissement wordt dan pas bekendgemaakt nadat de curator de onderneming heeft verkocht. De pre-pack vereist op deze procedure toegesneden waarborgen voor een eerlijker proces.

Een nieuwe insolventieprocedure is de Wet homologatie onderhands akkoord, de WHOA. In deze procedure kan een ondernemer een akkoord aanbieden aan zijn schuldeisers. Schuldeisers kunnen hun stem uitbrengen over het akkoord, maar verder hebben zij weinig formele zeggenschapsmogelijkheden en de mogelijkheden die zij hebben zijn erg duur. 

De conclusie van het onderzoek is dat schuldeisers in alle onderzochte insolventieprocedures te weinig invloed hebben. De auteur doet concrete aanbevelingen om de positie van schuldeisers te verbeteren.