GOVLAB010 congres: Andere tijden, andere sturing

Workshop sessies

• Integrerend werken in de geest van de Omgevingswet

  Door Lizet Kuitert (EUR) en Sander van Beurden (gemeente Rotterdam) 

  Wat is er nodig om de beweging naar een meer integrale praktijk van planvorming en -toetsing te kunnen maken, waarbij de integraliteit niet elke keer bevochten hoeft te worden, maar waarbij deze uitgangspunt is, zowel binnen de gemeente Rotterdam als in de relatie met derden. Dit is de vraag die wij binnen GOVLAB010 beantwoorden in een ontwerpend onderzoek naar de borging van de Omgevingswet. Een belangrijke pijler hierin is het horizontaal assembleren als alternatief voor de bestaande processen van afstemmen, afwegen en prioriteren. Assembleren vindt horizontaal plaats tussen partijen die aan de lat staan voor sectorale doelen. En vraagt om een transitie van het denken vanuit de oplossing naar het denken vanuit de bedoeling. Het is van belang om een open discussie te kunnen voeren waarin men de confrontatie aan gaat met waarden van andere stakeholders in plaats van het separeren van sectorale taken en belangen. Hiervoor is een ‘Ja, mits’ in plaats van een ‘Nee, tenzij’ mentaliteit nodig. In deze workshop ga je ervaren in hoeverre jij hier klaar voor bent. Aan de hand van  één van de musthaves voor de implementatie van de Omgevingswet, ‘verkennen initiatief’ gaan we aan de slag met de Ja-Formule.

   

  

• Ontwerpend besturen in tien essenties 

  Door Geert Brinkman (EUR), Renske Bouwknegt (Ideate) en Kate Spierings (Ideate)

  Als beleidsadviseur, onderzoeker of bestuurder krijg je regelmatig te maken met lastige vraagstukken. Wat deze vraagstukken soms zo lastig maakt is de manier waarop ernaar gekeken wordt. Zoals Einstein ooit zei: “Je kan een probleem niet oplossen door op dezelfde manier te denken als toen we ze creëerden.”. 

  Om lastige vraagstukken het hoofd te bieden kan het dus helpen om een ander perspectief aan te nemen. Maar hoe doe je dit eigenlijk? Voor een antwoord op deze vraag wordt steeds vaker gekeken naar de manier waarop ontwerpers te werk gaan. Het herformuleren van een vraagstuk, ook wel ‘reframen’ genoemd, ligt namelijk aan de kern van wat ontwerpers doen. In hun werkpraktijk hanteren zij allerlei methodes en technieken om een vraagstuk te ‘reframen’. Zo geven zij nieuwe betekenis aan lastige vraagstukken, en komen zij tot innovatieve oplossingen komen om deze het hoofd te bieden.

  In deze workshop ga je als ontwerper aan het werk. We nodigen je uit te oefenen met je perspectivische lenigheid: Wat als je dit vraagstuk nou eens zou benaderen als was het …

  Je doorloopt de verschillende fases van het ontwerpproces aan de hand van een concrete Rotterdamse casus. Je maakt kennis met verschillende technieken om tot een nieuw perspectief op dit vraagstuk te komen.

  

• Geen poot om op te staan?  Tweebenigheid voor een standvastige en adaptieve toekomst!

  Door Nele Cannaerts (EUR), Manon Koopman (EUR) en John de Ruiter (gemeente Rotterdam)

  In deze workshop staat het tweebenig of ambidexter organiseren centraal. Als organisatie moet je, in deze tijd van snelle en ingrijpende veranderingen, mee kunnen veranderen en tegelijkertijd stabiel blijven. Dat is een lastige balans. Het vraagt om verschillende manieren van denken en werken die we zo goed mogelijk moeten combineren in een organisatie. Met andere woorden, we hebben behoefte aan ‘tweebenig organiseren’ waar structuur en creativiteit beide een plek hebben. Via wetenschap en praktijk gaan we dieper in op de betekenis en de relevantie. Waarom tweebenigheid of ambidexterity?  Wat betekent het? Wat kan je er zelf mee binnen je eigen baan, team of organisatie? Klinkt dit nu nog vreemd in de oren maar heeft u zin om met ons flexibel én gestructureerd te denken en doen? Dan ben je van harte welkom om de kneepjes van ambidexterity te ontdekken! 

  

• Over hete aardappelen: spanningen bij het samenwerken aan complexe opgaven 

  Door Hans Joosse (EUR), Martijn van der Spek (UU) en Marije ten Kate (Gemeente Rotterdam) 

  De ene ambtenaar plant een boom in het kader van vergroening van de stad, voor de ander staat deze in de weg omdat er een warmtenet moet worden aangelegd. Wie herkent niet de spanningen die kunnen ontstaan tussen collegetargets, beleidsprogramma’s, afdelingen, rollen en (als het tegenzit) personen? In het samenwerken aan complexe opgaven in de stad is het belangrijk om deze spanningen te hanteren binnen een gegeven structuur. Niet de “hete aardappel doorschuiven” waardoor de situatie uiteindelijk ergens escaleert, maar de ruimte organiseren om met elkaar “integrerend te werken” en het gesprek aan te gaan over (het ontstaan van) de bijbehorende spanningen. In deze workshop delen we onze ervaringen met ingewikkelde patronen en dynamieken bij “integrerend werken”. Deze verbinden we aan inzichten over organisatiedynamiek, multi-partijsamenwerking en complexiteit. 

  

• Leren van pilots?! Hoe pilots echt tot verandering kunnen leiden in gemeente Rotterdam

  Door Jitske van Popering-Verkerk (EUR) en Heleen Vreugdenhil (Deltares)

  In Rotterdamse pilots worden veel innovaties gerealiseerd. Maar wordt hiervan ook geleerd en leiden de lessen ook tot nieuwe manieren van werken? In het onderzoek Pilot Ex-Ante Review Rotterdam (PEAR 010) hebben we deze vragen onderzocht. De belangrijkste uitkomst is dat er veel bereikt wordt in pilots, maar er weinig aandacht is voor leren en doorwerking. Op basis hiervan hebben we een aanpak ontwikkeld om het leren en de doorwerking van pilots te versterken. Dit vraagt aanpassingen in de pilots zelf, maar ook in de organisatiestructuur en -cultuur. Tijdens de workshop gaan we samen aan de slag met de uitkomsten van PEAR 010.

  

• Rotterdam sterker door jongeren – ruimte organiseren voor een complexiteitserkennende aanpak 

  Door Nanne Boonstra (gemeente Rotterdam) en Caroline den Hartog (gemeente Rotterdam) 

  De coronapandemie heeft een grote impact op de levens van jongeren. Hoe ga je hier als gemeente mee om? Hoe zorg je dat je snel inspeelt op veranderingen in de stad en aansluit bij de (nieuwe) behoefte van jongeren? Het dempen van de negatieve impact van de crisis op jongeren stond centraal in de brede herstelaanpak jongeren. In deze workshop geven we een toelichting op onze aanpak, hoe het ons gelukt is om met jongeren en jongerenorganisaties snel tot innovaties te komen en wat onze ambities zijn voor de toekomst. We maken graag gebruik van uw expertise in het nadenken over het borgen en opschalen van innovaties. De coronapandemie is voorlopig nog niet voorbij. De negatieve gevolgen van de maatregelen op jongeren dwingen ons om creatief, kennisgedreven en samen met de stad en wetenschap jongeren een positieve toekomst te geven.

  

• De Wijk aan Zet – De responsieve kant van het kwadrant

  Door de Erasmus Universiteit Rotterdam, Ingrid Koenraats (gemeente Rotterdam) en Philo Spruit-de Gans (Gemeente Rotterdam) 

   

  

• Don’t look up; waarom de bureaulade open moet blijven!

  Door Daniel van Vliet (EUR), Linda de Vreede (EUR) en Jasper Eshuis (EUR)

  Hoe kunnen we in het wetenschappelijk onderwijs (en onderzoek) nauwer samenwerken met Rotterdam aan de transitievraagstukken van de regio nu en in de toekomst? In de nieuwe Netflix film ‘Don’t look up’ wordt kennis in zo’n bureaulade geschoven; waardoor uiteindelijk de mensheid vergaat. Kortom, het loont om op een interdisciplinaire & samenwerkende manier te kijken naar de aankomende transitievraagstukken. Hoe kan (academisch) onderwijs bijdragen aan de maatschappij, maar ook hoe kunnen de stad en het onderwijs beter op elkaar aansluiten zodat dit effectiever kan? Hoe zorgen we voor een open bureaulade waarbij studenten en het onderwijs een structurele rol spelen bij de vraagstukken in de stad? In deze sessie willen we in discussie over dit onderwerp aan de hand van een aantal voorbeelden. Welke inspanningen vanuit zowel de wetenschap, het onderwijs als de gemeente zijn nodig om effectief kennis te benutten en de bureaulade open te houden?