’Zorgverzekeraars betalen jaarlijks miljoenen meer aan medicijnen dan nodig’

„Farmaceutische bedrijven streven ernaar hun monopoliepositie voor een bepaald geneesmiddel zo lang mogelijk te rekken en daarmee de prijs van hun middelen hoog te houden”, vertelt Carin Uyl-de Groot, hoogleraar evaluatie van zorg aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Zolang er patent rust op een medicijn mag een andere fabrikant het middel niet namaken en produceren, maar zodra het patent verloopt kunnen andere fabrikanten het medicijn ook gaan maken en verkopen tegen veel lagere prijzen.

Oud middel in nieuw jasje

Als voorbeeld geeft de inkoopmanager het middel Tecfidera van farmaceut Biogen. Eind januari oordeelde de rechter in Den Haag dat het patent van Biogen op dit middel voor de behandeling van MS niet langer geldig is. Het betekent dat zorgverzekeraars vanaf nu veel goedkopere varianten van het middel kunnen gaan inkopen.

Zorgverzekeraars maakten eerder al bezwaar tegen de hoge prijs omdat het zou gaan om een oud middel waarop al lang geen patent meer rustte en dat goedkoop gemaakt werd, dat door Biogen opnieuw op de markt is gebracht tegen een veel hogere prijs. „We hebben de afgelopen jaren wel honderd miljoen teveel betaald”, schat Zarroy in.

Dit businessmodel wordt repurposing genoemd en wordt door farmaceuten vaker toegepast. Net zoals het zogenaamde evergreening. „Dat betekent dat een fabrikant na een kleine aanpassing aan een medicijn of met een nieuwe toepassing een nieuw patent aanvraagt om de monopoliepositie te verlengen ”, vertelt Uyl-de Groot. „Dan moet je bijvoorbeeld denken aan een pil in plaats van een injectie”, legt ze uit.

Of, wat ook vaak voorkomt, is een middel voor nieuwe (stadia van) ziektes inzetten. „Neem kankermedicijnen, deze komen vaak eerst op de markt voor de laatste fase van de behandeling. Later blijkt dat het middel ook al effect heeft in eerdere stadia. Voor die indicaties wordt dan steeds opnieuw patent aangevraagd en kan langer de hoge prijs gerekend worden”, vertelt Uyl-de Groot.

Zoveel mogelijk winst

Is dat niet gewoon slim ondernemerschap van een farmaceut? „Nou kijk, het is helemaal prima dat een farmaceut de kosten van onderzoek en ontwikkeling terugverdient en daarnaast winst maakt. Maar als je een middel voor een tweede of derde indicatie aanbiedt, hoef je niet opnieuw al die kosten te maken. Zeker moet je nog wel iets aan studies doen en een fabrikant hoeft ook niet helemaal terug in prijs, maar een forse verlaging zou wel op zijn plaats zijn”, vindt Uyl-de Groot.

Dit artikel verscheen op 14 februari online op Telegraaf.nl en zaterdag 15 februari in de papieren versie. Om het hele artikel te lezen, ga naar de website van De Telegraaf.