De ongekende pieken in de vraag naar persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) en beademingsapparatuur maakte de coronacrisis aanvankelijk ook een inkoopcrisis. Het MaSSC onderzoek (Material Supply Strategies in a Crisis) onderzocht de inkoopstrategieën voor deze schaarse middelen in Nederland en 33 andere landen wereldwijd. Welke structuren en strategieën blijken (on)succesvol, en vooral: wat kunnen zorginstellingen en landen doen om in een volgende crisis effectiever in te kopen en meer in control te zijn? Het blijkt dat de meeste landen baat hebben bij een betere afstemming tussen de politieke macht en de concentratie van relevante inkoopkennis.
Blik op de toekomst
Niels Uenk, directeur van PPRC en projectleider van het onderzoek: “we wilden weten welke lessen men heeft geleerd, en wat er nu gebeurt om beter voorbereid te zijn op de volgende (inkoop)crisis. Om daarachter te komen interviewden we 45 internationale experts uit 33 landen. Hoewel er wereldwijd tekorten waren, zijn er tussen landen toch opvallende verschillen in aanpak én omvang van de problemen zichtbaar”.
Met de inkoopcrisis achter de rug is een blik op de toekomst van groot belang. Toch ziet Esmee Peters, promovendus Publieke Crisisinkoop aan de Universiteit Twente en PPRC hierin ook de grootste valkuil: “We zien dat landen nu heel ambitieus zijn. Landen die hele grote problemen hadden, willen nu de meest geavanceerde oplossingen invoeren. Experts (waaronder wij) twijfelen of dat haalbaar is. Neem het gebruik van IT-systemen: landen zoals Nederland gebruikten in de crisis ad hoc opgebouwde Excelsheets om vraag naar producten inzichtelijk te maken. Diezelfde landen richten nu hun blik op volledig geavanceerde en integreerde informatiesystemen. Misschien is dat op lange termijn haalbaar, maar niet als eerste stap. Overheden moeten prioriteiten stellen en balans vinden tussen verbeteringen op korte en lange termijn.”
Van Australië tot en met Zimbabwe: 33 landen met 5 hoofdproblemen
De onderzoekers delen de 33 landen in het onderzoek op in vijf clusters van landen met hoofdzakelijk dezelfde problemen in de aanpak van crisis-inkoop. Annelie Oortwijn, onderzoeker van PPRC: “De clusters variëren van bijvoorbeeld landen met een lage inkoopprofessionaliteit en rijkdom – zij hadden de grootste problemen – tot landen die veel kennis in huis hebben, maar toch grote moeite hadden om de juiste mensen op de juiste plaats neer te zetten. Nederland is hier een voorbeeld van: we hebben veel inkoopprofessionaliteit, onze grootste bottleneck was de afstemming tussen alle betrokkenen.”
De onderzoekers benoemen ook drie algemene lessen. Louise Knight, hoogleraar Public Sector & Healthcare Procurement aan de Universiteit Twente: “Er is in veel landen een mismatch tussen de politieke macht en de concentratie van relevante inkoopkennis. Dit vraagt om betere afstemming. Ook het in kaart brengen van de benodigde experts – wie zijn dit en waar zitten zij in ‘normale’ tijden – helpt een snelle en effectieve crisis-aanpak.”
- Meer informatie
Het onderzoek bestaat uit drie delen. In deel I van het onderzoek richt zich op de Nederlandse problematiek ten tijde van Covid-19. Deel II betreft een analyse van de lessen die in 33 landen wereldwijd zijn geleerd met betrekking tot de materiaalvoorziening tijdens de Covid-19 crisis. Deel III richt zich op de lessen uit het internationale onderzoek voor de Nederlandse praktijk.
Het onderzoek is een samenwerking tussen PPRC (Public Procurement Research Centre), Universiteit Twente, Erasmus Universiteit Rotterdam en IRSPP (International Research Study of Public Procurement) en wordt gefinancierd door ZonMw als onderdeel van het COVID-19 programma. De volledige rapportages zijn hier (deel 1) hier (deel 2), en hier (deel 3) te downloaden.
Persvragen kunnen gesteld worden aan: Niels Uenk, niels.uenk@pprc.eu, +31 (0) 6 16 382 562.
