Waardegedreven Zorg is in de gezondheidszorg wereldwijd een opvallend populair concept geworden. Maar ondanks die wijdverspreide populariteit heerst er vooral ook veel onduidelijkheid rond de precieze betekenis van het concept. Bovendien worden pogingen om Waardegedreven Zorg in de praktijk te brengen gekenmerkt door allerlei lokale varianten. Dit maakt het behoorlijk uitdagend om de essentie van dit concept te bevatten, laat staan om de effecten ervan te evalueren binnen zorgsystemen. In zijn proefschrift, Een Gedrang om Waarde, gaat Gijs Steinmann die uitdaging aan.
Waardegedreven Zorg vindt zijn oorsprong binnen de Harvard Business School. Hierna groeide de internationale roem voor het concept snel. Steinmann richt zich in zijn onderzoek specifiek op de interpretatie en toepassing ervan in Nederland. Zo constateert hij dat, eenmaal in contact met de historisch verankerde instituties van het Nederlandse zorgstelsel, de betekenis van Waardegedreven Zorg getemperd wordt, en de toepassing ervan zich conformeert aan de traditionele structuren die het van origine juist wilde hervormen.
Binnen traditionele organisatie- en financieringsstructuren slaagt Waardegedreven Zorg er wel in om gedegen aandacht te genereren voor gezondheidsuitkomsten die er voor patiënten daadwerkelijk toe doen. Ook geeft het concept nieuwe impulsen aan multidisciplinaire samenwerking gericht op het verbeteren van die uitkomsten. En dat is eigenlijk al best een prestatie te noemen: niet slecht voor een stel (vage) Amerikaanse managementideeën, meent Steinmann.
Belangrijkste conclusies van het promotieonderzoek
- In Nederland wordt Waardegedreven Zorg (Value Based Health Care, VHBC) toegepast binnen traditionele structuren en praktijken die het originele concept juist beoogde te hervormen;
- Wat voor VBHC geldt, geldt ook voor andere populaire concepten die zich richten op beleid en management in de Nederlandse zorgsector (zoals Passende Zorg): op papier kan het nog zo logisch lijken, de vertaalslag naar de praktijk is grotendeels afhankelijk van de gezamenlijke welwillendheid van medische professionals;
- Op het gebied van uitkomstmetingen wordt het originele idee van transparantie ter zijde geschoven, en min of meer vervangen door het idee om uitkomstinformatie te gebruiken voor Samen Beslissen in de spreekkamer;
- Ondanks de stelselwijziging van 2006 zijn we in Nederland nooit echt afgekomen van het oude systeem van functiegerichte budgettering. Vroeger budgetteerde de overheid ziekenhuizen jaarlijks, nu gebeurt dat in essentie nog steeds, maar dan door private zorgverzekeraars.
- Selectieve inkoop van ziekenhuiszorg - ooit gezien als een belangrijk aspect van marktwerking - is in Nederland op sterven na dood.
Promotie
Gijs Steinmann verdedigde op woensdag 5 juli 2023 succesvol zijn proefschrift Een Gedrang om Waarde.
- Onderzoeker