Prof.dr. Angelique Weel-Koenders over PROM’s, een multidisciplinaire aanpak en digitalisering

“Die informatie haal ik niet uit onze datamanagementsystemen. Die zijn meer ingericht op tijdigheid, productie en capaciteit en onvoldoende op zorguitkomsten”, zegt Weel-Koenders. Ze is sinds 10 december bijzonder hoogleraar bij Erasmus School of Health Policy & Management. Met haar leerstoel wil ze bewijzen vinden voor waardecreatie in de spreekkamer.

Medisch perspectief

In de spreekkamer domineert van oudsher het medische perspectief van artsen. Dokters zien een patiënt voor zich met een ziekte en die ziekte willen ze behandelen. De medische richtlijn, gebaseerd op evidence-based gerandomiseerde studies, schrijft voor wat de beste behandeling is voor patiënten. Maar past die eenheidsworst ook voor alle patiënten? “Nee, de richtlijnen zijn een ‘one-size-fits-all’-benadering”, zegt Weel-Koenders. “Ze zijn gebaseerd op de gemiddelde patiënt. Complexe patiënten met meerdere aandoeningen doen niet mee aan dat soort onderzoeken.”

Digitalisering

Ziekenhuizen kunnen door digitalisering bijdragen aan een versnelling in de ontwikkeling naar gepersonaliseerde zorg, stelt Weel-Koenders. Bovendien is het belangrijk om in het gesprek in de spreekkamer meer oog te hebben voor het perspectief van individuele patiënten, benadrukt ze. “Natuurlijk, het behandelen van de ziekte is belangrijk. Maar je moet verder kijken dan de ziekte. De behoeften en behandeldoelen van individuele patiënten moeten centraal staan.”

Holistische bril

Dat vraagt om een meer holistische bril van artsen en een multidisciplinaire aanpak. Patiënten zijn meer dan hun ziekte. Andere domeinen van het leven kunnen een belangrijke rol spelen. Patiënten verschillen in wat ze belangrijk vinden voor een goede behandeling, ervaart Weel-Koenders in de spreekkamer. “Sommigen van mijn reumapatiënten willen aandacht voor vermoeidheid. Anderen vinden het belangrijk om weer mee te doen op het werk. Naast de juiste medicatie krijg je dan behandelingen waarin ruimte is voor fysiotherapie of inzet van arbeidsdeskundigen. Ook verpleegkundigen krijgen een grotere rol in de behandeling, omdat zij vaak beter zicht hebben op die andere domeinen van het leven van patiënten.”

PROM’s

Om het perspectief van patiënten een grotere plek in de spreekkamer te geven, gebruikt Weel-Koenders en haar vakgroep PROM’s (patient reported outcome measures). Patiënten vullen die in voordat ze naar hun afspraak komen. Zo bereiden zowel reumatoloog als patiënt zich voor op het gesprek. “De PROMS’s geven inzicht in waar patiënten vastlopen in het behandeltraject. Zo kunnen we sturen op wat patiënten belangrijk vinden en gepersonaliseerde behandeltrajecten maken.”

Deze digitaal opgeslagen PROM’s worden ook gebruikt voor precisiegeneeskunde, onderzoek naar voorspellende waarden voor de kans op succes van behandeltrajecten. “We kunnen daardoor gaan voorspellen wat goed werkt voor bepaalde groepen patiënten. De ene aanpak werkt bijvoorbeeld goed voor vrouwen, de andere voor mannen. Je kunt onderscheid maken naar leeftijd of het hebben van meerdere chronische aandoeningen. We krijgen inzicht welke behandeling waarde toevoegt vanuit het perspectief van patiënten. Die kennis kun je weer gebruiken in de spreekkamer.”

Effectiviteitsanalyse

Weel-Koenders wil ook de kosten van de gezondheidswinst in kaart brengen. “We gaan de uitkomsten koppelen aan de integrale zorgkosten. Dan kun je een effectiviteitsanalyse doen, zoals nu eigenlijk alleen gebeurt voor dure geneesmiddelen op de toegevoegde waarde van (digitale) zorginnovaties. Nu stromen allerlei nieuwe technieken en niet-medicamenteuze behandelingen zo maar het verzekerd pakket in, terwijl we onvoldoende onderzoeken of ze wel echt gezondheidswinst opleveren tegen redelijke kosten.” Dit is ook de essentie van ’passende zorg’ zoals opgenomen in het nieuwe regeerakkoord.