Prof.dr. Marco Varkevisser, hoogleraar marktordening in de gezondheidszorg aan Erasmus School of Health Policy & Management noemt het onwenselijk dat buitenlandse investeerders in Nederland – zonder al te veel toetsing vooraf en zonder veel randvoorwaarden – investeren in woonzorginstellingen voor ouderen. "Dat is duidelijk niet zonder risico. Kijk maar naar Engeland. Daar is de ouderenzorg door bezuinigingen in handen van private equity-partijen gedreven. Veel Britse verpleeghuizen zijn in de schulden gestort, bijvoorbeeld doordat zorggeld is doorgesluisd naar vastgoed-bv's." In Nederland zijn wonen en zorg van elkaar gescheiden en dat helpt, zegt Varkevisser. "Maar het is geen waterdichte garantie tegen financiële malversaties."
Overnames worden vooraf getoetst. "Maar de toetsing door de Nederlandse Zorgautoriteit is louter procedureel en die van de Autoriteit Consument & Markt gericht op mededingingseffecten. En publieke belangen – de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg – blijven buiten beschouwing. Hierdoor kunnen op snelle winst beluste “cowboys” momenteel niet worden tegengehouden."
Het ministerie en de Zorgautoriteit moeten volgens Varkevisser bepalen of bedrijven iets toevoegen, of dat ze juist risico’s creëren. ‘Daar moeten ze nu mee beginnen, want als je te lang wacht dan kan het te laat zijn om nog te corrigeren.’ Varkevisser heeft geen principiële bezwaren tegen private investeringen in de zorg, maar zodra je de verkeerde investeerders aantrekt – en daar te weinig toezicht op houdt – wordt het gevaarlijk. ‘De zorgsector heeft voortdurend behoefte aan extra geld. Dat kan de verkeerde partijen aantrekken. Nu opereren de buitenlandse investeerders onder de radar van alles en iedereen.’ In wet- en regelgeving moeten de randvoorwaarden voor winstuitkeringen worden vastgelegd, vindt Varkevisser. ‘Op die manier worden cowboys afgeschrikt, terwijl de deur tegelijkertijd openblijft voor goedwillende (buitenlandse) investeerders met een langetermijnperspectief.’
Carin Gaemers gaat nog verder: winst maken in de zorg is vloeken in de kerk. ‘Als je geld wilt afromen, moet je ook aantonen hoeveel je in de zorg hebt gestoken. Dat doen die bedrijven niet. Winst kun je alleen maken door te knijpen in de variabele kosten. Dat zijn vooral de personeelskosten. Ik vind dat onacceptabel. Het geld is voor zorg bedoeld en niet voor winst voor de eigenaren.’
Uit rapporten van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd blijkt dat een groot aantal commerciële zorgaanbieders bij een eerste inspectie de boel niet op orde had. Sommige doen er jaren over om aan de kwaliteitseisen te voldoen. De inspectie stelde de afgelopen jaren ten minste twee particuliere woonzorginstellingen onder verscherpt toezicht. Ook kregen commerciële aanbieders ‘aanwijzingen’ en ‘lasten onder dwangsom’ opgelegd.
Onderzoeker Carin Gaemers gaat nog verder: winst maken in de zorg is vloeken in de kerk. "Als je geld wilt afromen, moet je ook aantonen hoeveel je in de zorg hebt gestoken. Dat doen die bedrijven niet. Winst kun je alleen maken door te knijpen in de variabele kosten. Dat zijn vooral de personeelskosten. Ik vind dat onacceptabel. Het geld is voor zorg bedoeld en niet voor winst voor de eigenaren."
Uit rapporten van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd blijkt dat een groot aantal commerciële zorgaanbieders bij een eerste inspectie de boel niet op orde had. Sommige doen er jaren over om aan de kwaliteitseisen te voldoen. De inspectie stelde de afgelopen jaren ten minste twee particuliere woonzorginstellingen onder verscherpt toezicht. Ook kregen commerciële aanbieders ‘aanwijzingen’ en ‘lasten onder dwangsom’ opgelegd.
Dit is een aangepaste en verkorte versie van het artikel in Follow the Money, gepubliceerd op 4 augustus 2020 en geschreven door Judith Spanjers en Siem Eikelenboom. Wil je het hele artikel lezen? Bezoek dan de website van Follow the Money.
- Professor