Op sommige plaatsen zitten mensen al zonder arts

Twee groepen worden hier in het bijzonder door geraakt: ouderen met complexe problematiek en mensen met een beperking. Met ‘MGZ in de regio’ spelen Vilans en Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM) samen in op deze urgente problematiek. ‘Door het ontbreken van artsen, ontstaan schrijnende situaties’, zegt Jitse Schuurmans, onderzoeker bij ESHPM.

Het programma ‘MGZ in de regio’ ging ruim een jaar geleden van start en loopt tot 2026. Marloes Berkelaar, programmaleider bij Vilans: ‘De urgentie is groot, omdat het tekort aan specialisten ouderengeneeskunde (SO's), huisartsen en artsen voor verstandelijk gehandicapten (AVG’s) steeds verder oploopt. De instroom is beperkt en veel artsen gaan al op korte termijn met pensioen. Ook zijn artsen ongelijk verdeeld over het land. We proberen het gesprek over MGZ in de regio’s aan te zwengelen. Organisaties zien dat samenwerking helpt om de schaarse capaciteit beter te benutten. Het afgelopen jaar hebben zich zo’n vijftig initiatieven uit het hele land aangemeld met een ondersteuningsvraag en daar zijn de adviseurs van Vilans en onderzoekers van de ESHPM al mee aan de slag gegaan. De ervaring leert dat onderzoek en ondersteuning elkaar echt versterken in de regio: het levert bruikbare inzichten op en tegelijkertijd worden experimenten nog meer op weg geholpen.’

Knelpunten

De onderzoekers brachten in beeld waar de tekorten aan artsen zich landelijk gezien voordoen. Ook terugkerende knelpunten in de organisatie van de MGZ werden geïnventariseerd. Een urgent knelpunt is dat bewoners van kleinschalige woonvormen (KWV), zoals mensen met dementie of een handicap, soms geen toegang meer tot een arts hebben omdat gespecialiseerde artsen niet beschikbaar zijn en huisartsen terugdeinzen voor de complexiteit van de gevraagde zorg boven op hun volle praktijk. Een ander terugkerend knelpunt vormt de organisatie van de MGZ in de avond-, nacht- en weekenddiensten: dat wordt op steeds meer plekken lastiger. Een derde knelpunt is dat SO’s en AVG’s steeds minder ruimte hebben om bijvoorbeeld huisartsen te ondersteunen bij complexe problematiek. ‘Het programma ondersteunt onder andere initiatieven die zich op die knelpunten richten. De rode draad is dat het gaat over het positioneren van medische expertise op een grotere afstand van de zorg, en/of een meer evenredige verdeling van de expertise over de regio’, zegt Schuurmans.

Toekomst

Berkelaar: We zien dat de samenwerking zich vaak nog beperkt tot de eigen sector, dus komend jaar zullen we meer inzetten op het leren van elkaars sector en het stimuleren van domeinoverstijgende samenwerking; daar ligt echt nog een opgave.’ Schuurmans: ‘We hebben de stand van zaken in de regio’s in een rapportage in kaart gebracht, zoals de spreiding van artsen, het urgentieniveau per regio en natuurlijk de opbrengst van dit opstartjaar. Die inhoud hebben we overzichtelijk gemaakt in een infographic. Het blijkt lastig om initiatieven op te schalen. We willen onderzoeken hoe we die kleinschaligheid naar een hoger niveau kunnen tillen. Verder zien we in de praktijk dat mooie initiatieven niet altijd geborgd worden, omdat de regelgeving dat belemmert. Door kaders om te buigen, lukt het wel. We gaan onderzoeken wat daarvoor nodig is.’

Dit persbericht is gebaseerd op een Vilans-artikel van Karin Burhenne.