Patiënten moeten in veel landen lang wachten voordat kostbare medicijnen beschikbaar komen. Hierdoor verkleinen hun overlevingskansen. Dat is niet eerlijk en moet anders, vindt hoogleraar Health Technology Assessment Carin Uyl-de Groot (Erasmus School of Health Policy & Management). "De rode draad in mijn onderzoek is het sneller en goedkoper beschikbaar maken van medicijnen."
Hoe kan het dat het vaak lang duurt voordat medicijnen beschikbaar zijn?
"Wanneer er een goedgekeurd medicijn op de markt komt, moet de fabrikant het middel in elk land apart registreren. Hiervoor moeten zij vaak een farmaco-economisch dossier indienen, met daarin bijvoorbeeld informatie over de kosteneffectiviteit van een middel. Farmaceutische bedrijven doen dit vaak eerst in grote afzetmarkten, zoals Duitsland en Frankrijk. Landen gaan vervolgens onderhandelen met fabrikanten over de prijs per behandeling. In Nederland gaat dit traject steeds langzamer en duurt dit gemiddeld vijfhonderd dagen. Ook komt het voor dat de onderhandelingen vastlopen en dat een medicijn helemaal niet vergoed wordt."
Hoe kijk je daarnaar?
"Ik vind dat niet eerlijk. Medicijnen zijn geen luxegoed, maar een noodzaak. Het zou zo moeten dat je de beste beschikbare behandeling moet krijgen, ongeacht waar je woont. Er zijn in Nederland nu een aantal medicijnen die bewezen meerwaarde hebben, maar die niet vergoed worden vanwege de kosteneffectiviteit. Denk bijvoorbeeld aan een medicijn tegen borstkanker waarmee patiënten gemiddeld zo’n zes maanden langer te leven hebben."
Hoe duur mag een medicijn eigenlijk zijn?
"In Nederland hebben we afgesproken dat een behandeling ongeveer 80.000 euro mag kosten per gewonnen levensjaar in een goede kwaliteit van leven. Een medicijn moet een meerwaarde hebben ten opzichte van bestaande behandelingen en de bijwerkingen moeten proportioneel zijn. Ook maakt het uit hoeveel impact het medicijn heeft op de totale zorgkosten. Een nieuw kankermedicijn kost tussen de 80.000 en 100.000 euro per patiënt. Een medicijn voor een zeer zeldzame ziekte waaraan maar een handjevol patiënten lijden heeft meestal een lagere budgetimpact dan een medicijn voor bijvoorbeeld borstkanker die vrij veel voorkomt."
Dat zijn enorme bedragen. Kan dat niet goedkoper?
"Fabrikanten steken veel geld in de ontwikkeling van medicijnen. Toch staan de prijzen vaak niet in verhouding tot de gemaakte kosten. Bij nieuwe medicijnen is er meestal sprake van een monopolie en het is niet transparant hoe de prijzen tot stand komen. Binnen het ASCERTAIN-project werken we aan manieren om te kunnen berekenen wat een eerlijke prijs is. Van mij mogen fabrikanten goed verdienen aan medicijnen, maar dit mag niet ten koste gaan van de toegankelijkheid."
Wat doen jullie verder om te toegankelijkheid van medicijnen te vergroten?
"In het project kijken bijvoorbeeld naar een pay-for-performance model, waarbij de fabrikant meer betaald krijgt als een behandeling aanslaat. Ook maken we een soort tool waarbij je per land de gegevens kunt invullen voor verschillende medicijnen. Iedere land kent een andere zorgbegroting en zo kun je snel een beeld krijgen wat de kosteneffectiviteit en de budgetimpact is. Om een beeld te geven: ongeveer 250 medicijnen zitten nu in de ‘pipeline’ en zullen de komende tijd geregistreerd worden. Als de toelating na registratie versneld kan worden, kan dit levens verlengen. En ook voor fabrikanten is dit winst. Zij lopen ook omzet mis zolang zij hun medicijn nog niet kunnen leveren."
- Professor
- Meer informatie
Het ASCERTAIN-project is een Europees onderzoeksinitiatief dat zich richt op toegankelijkheid en betaalbaarheid van essentiële kankermedicijnen. Dit project brengt experts samen uit verschillende velden zoals geneeskunde, farmacologie, economie en gezondheidsbeleid, om beleidsmakers te ondersteunen bij het maken van geïnformeerde beslissingen over vergoedingen van medicijnen.
- Gerelateerde content
