Er is geen simpele oplossing voor de inkoop van medische materialen in crisissituaties

In dit onderzoek is een analyse gemaakt van de inkoop van schaarse medische materialen zoals mondkapjes en beademingsapparatuur tijdens de eerste fase van de COVID-19 pandemie. Het onderzoek werpt licht op de diverse uitdagingen waar ziekenhuizen, zorginstellingen en de landelijke initiatieven tegenaan liepen – en hoe deze uitdagingen onderling verband houden.

Nadenken over inkoop eventuele volgende pandemie

Niels Uenk, directeur van PPRC en projectleider van het onderzoek: “Wij wilden weten wat we kunnen leren van de eerste fase van de COVID-19 crisis daar waar het gaat om de inkoop en logistiek van schaarse medische materialen voor organisaties in de zorg. Op basis van 60 interviews met betrokkenen uit organisaties op landelijk niveau en uit de care en cure sector presenteren wij zes samenhangende oplossingsrichtingen. Eén daarvan is het beperken van afhankelijkheid van buitenlandse producenten door opzetten van productiefaciliteiten dichterbij huis, of door middel van een ijzeren voorraad. Het bundelen van inkoopmacht (tijdens crises) en het professionaliseren van de inkoop, zijn twee anderen. Ook de bestuurlijke aspecten zijn niet vergeten, zoals het opzetten van een crisisprotocol en informatiesystemen. Door de inzichten van verschillende betrokkenen te bundelen kunnen we nu nadenken over de strategieën tijdens een eventuele volgende pandemie.”

Van routine-inkoop naar crisissituatie: gebrek aan vertrouwen en coördinatie

In stabiele tijden is de inkoop van deze materialen, met name van PBM’s, een routineoperatie. Dit veranderde drastisch, en de schaarste van medische materialen dreigde een knelpunt te worden voor de capaciteit van gezondheidszorgsystemen wereldwijd. Kees Ahaus, hoogleraar Health Services Management & Organisation bij Erasmus Universiteit Rotterdam: “Tijdens deze crisissituatie lag een aantal zaken onder vuur. Denk aan dat directies en medewerkers van verpleeg- en verzorgingshuizen zich niet gezien voelden of dat niet alle organisaties bereid waren hun informatie over voorraden te delen. Dat heeft onder andere te maken met vertrouwen en gebrek aan coördinatie. In dit onderzoek waren we daar ook kritisch op en wilden we dit beeld zichtbaar maken en onderkennen.” Erik van Raaij, hoogleraar Purchasing & Supply Management in Healthcare bij Erasmus Universiteit Rotterdam vult aan: “Het blijkt dat er gedurende de looptijd van de crisis een verschil is tussen de eerste fase, waarbij je veel creatieve strategieën ziet op het niveau van de individuele zorginstellingen en de latere fases waarin de nadruk meer komt te liggen op nationale coördinatie van inkoop en voorraadbeheer."