Joia de Jong, alumna van onze Research Master Sociology of Culture, Media and the Arts, ging samen met prof. dr. Pauwke Berkers (Arts and Culture) op reis door Rotterdam met twaalf jonge Marokkaans-Nederlandse mannen om de fijne kneepjes van hun ervaringen in verschillende wijken van de stad bloot te leggen. Hun studie "Geographies of (Un)Ease: Embodying Racial Stigma and Social Navigating in Public Spaces in a Reluctantly Super-Diverse City" brengt het ruimtelijke element van raciale stigmatisering aan het licht zoals dat verweven is met het dagelijks leven van deze jonge mannen. Dit is het eerste academische artikel dat is gepubliceerd door onze alumna Joia de Jong.
Joia en Pauwke onderzochten hoe jonge Marokkaans-Nederlandse mannen zichzelf zien in de openbare ruimte, waar ze door anderen vaak als bedreigend worden gezien. Door de geografie van (on)gemak van de deelnemers in kaart te brengen, liet het onderzoek zien hoe stigma ruimtelijk gesitueerd is in relatie tot verschillende buurten in Rotterdam. Door gebruik te maken van individuele wandelinterviews werden de ervaringen van de mannen direct gerelateerd aan de omgeving waarop ze van toepassing zijn. Deze benadering belichtte de kritieke rol van de openbare ruimte in het vormgeven van het dagelijks leven van de jongeren. Openbare ruimten hebben sociale grenzen en beperkingen die resulteren in verschillende realiteiten waarmee mensen te maken krijgen.
Wandelen door Rotterdam
De wandelinterviews begonnen in 'neutrale zones' - ruimtes zoals Starbucks, Sugo en Salsa Shop, waar commerciële eentonigheid een gevoel van comfort bood. Deze ruimten worden over het algemeen gezien als ruimten van gemak, omdat de Marokkaans-Nederlandse mannen niet het gevoel hebben dat ze opvallen. Van daaruit waagden Joia en de deelnemers zich in overwegend "witte" buurten. De route vormde een momentopname van de diverse buurten van Rotterdam en liet de demografische realiteit van de stad zien, waar meer dan de helft van de bevolking een migratieachtergrond heeft.
In de schaduw van de Rotterdam Wet is woonsegregatie een grimmige realiteit. Bepaalde wijken, die als 'probleemwijken' worden bestempeld, hebben een lage sociaaleconomische status en hoge concentraties raciale minderheden. Ondanks het territoriale stigma bieden deze ruimtes vaak een veilige haven voor raciaal geminderde individuen.
Ervaringen van de participanten
Joia liep met de deelnemers door deze ruimtes en ervoer de realiteit van het navigeren door de stad als jonge Marokkaans-Nederlandse man. Sami, een van de deelnemers, liet zijn licht schijnen op het toenemende ongemak dat hij voelt als hij stil blijft staan in overwegend witte gebieden. Sami's openhartige gesprek onderstreept de constante behoefte aan mobiliteit, een middel om mogelijke verdenking en politie-interventie te ontwijken.
Sami: "Hoe langer je ergens blijft, hoe meer kans je mensen geeft om iets te bevestigen: hij is heel lang aan het hangen, wat is hij aan het doen? Als ik een paar keer langs een buurt loop, kunnen mensen gaan denken 'hij controleert huizen om in te breken'. Het heeft allemaal met elkaar te maken. Tijd is gewoon een reden voor mensen om actie te ondernemen, want als ik daar superlang blijf, hebben ze de kans om de politie te bellen. En als ik er dan nog ben, als ik er te lang ben, dan krijg ik daarmee te maken. Terwijl als ik er even ben, ik er waarschijnlijk niet mee te maken krijg."
In het nachtelijke stadslandschap komt tijd naar voren als een belangrijke factor die waarnemingen beïnvloedt. Ahsan, Dalil en Faiz vertellen dat ze versterkte aandacht en de waargenomen dreiging waarmee hun aanwezigheid op straat gepaard gaat ervaren zodra de nacht valt. "Wat ik zelf merk tijdens de avond is dat ik het idee heb dat mensen denken dat ik gevaarlijk ben en ze pijn wil doen of zo." "s Nachts ziet alles er dreigender uit", legt Dalil uit. Als reactie hierop passen ze, samen met andere deelnemers, een reeks coping-mechanismen toe, variërend van negeren en vermijden tot hervormen en betwisten.
Met hun studie leveren Joia en Pauwke een waardevolle bijdrage aan het discours over (on)gemak in de openbare ruimte. In plaats van het beeld te herhalen van jonge Marokkaans-Nederlandse mannen als een "probleemgroep", verdiept hun onderzoek zich in de zelfpercepties en ervaringen van deze individuen van (on)gemak in stedelijke omgevingen en biedt nieuwe inzichten in de spanningen die bestaan binnen de openbare ruimte en verschillende buurten in een cultureel diverse stad als Rotterdam.
Ben je benieuwd naar hun bevindingen? Lees het volledige artikel hier.
- Onderzoeker
- Meer informatie
Als biculturele vrouw werd Joia de Jong geïnspireerd om dit onderwerp te onderzoeken. Ze heeft ervaren dat ze anders wordt gezien in openbare ruimtes vanwege haar culturele achtergrond. Joia bedacht dat als dit al haar eigen waarheid was, hoe moet het dan zijn voor de meest gestigmatiseerde mensen in onze samenleving? Hoe navigeren zij door de stad? Hoe gaan zij om met stigmatisering? En wat kan zij van hen leren? Die vragen leidden haar tot haar onderzoek.
Joia is Creative Director voor de academische wereld bij Creative Desk en alumna van de Research Master Sociology of Culture, Media and the Arts aan ESHCC. Haar focus op machtsdynamiek en hoe sociale ongelijkheid wordt (re)geproduceerd in de publieke sfeer leidde haar naar een van haar huidige functies waarin ze academisch werk toegankelijker maakt voor het grote publiek door middel van visueel ontwerp en storytelling.
