Wat leer je op een popopleiding en hoe kun je studenten het beste voorbereiden op hun carrière? Daarop promoveert Wessel Coppes bij de Erasmus School of History, Culture and Communication (ESHCC). Coppes is hoofd van de popopleiding bij Codarts. “De Unilever van de pop bestaat niet. Voor ons is het daarom een blijvende zoektocht om ervoor te zorgen dat een diploma zo veel mogelijk waard is.”
Velen dromen ervan: een bestaan als artiest waarbij je optreedt voor volle zalen en kan leven van je muziek. Jaarlijkse schrijven honderden studenten zich daarom in bij een van de popopleidingen in het land. Maar wat leer je daar nou eigenlijk? Dat vroeg Wessel Coppes, hoofd van de popopleiding zichzelf ook af. Op 5 juni promoveert hij op deze zoektocht. Voor dit onderzoek ging hij in gesprek met vergelijkbare opleidingen in Europa, interviewde hij (oud-)studenten en hoorde hij platenlabels en poppodia uit. Het onderzoek hield hem ook een spiegel voor over wat hij zijn studenten wil meegeven en hoe het curriculum beter kan aansluiten op het werkveld.
Wat de opleidingen studenten precies willen meegeven, bleken conservatoria erg verschillend over te denken. Waar de ene opleiding hamert op instrumentbeheersing of virtuositeit vinden andere opleidingen het veel belangrijker dat je een verhaal te vertellen hebt. Maar ook op de vraag wat de opleidingen nu eigenlijk onder pop (of in het Engels ‘popular music’) verstaan, kreeg Coppes geen eenduidig antwoord. “Ik kan me een gesprek met een collega uit Polen nog goed herinneren. Ik vroeg hem: ‘wat versta je onder pop?’. Hij bleef echt minutenlang stil en had echt geen idee. Hij was duidelijk verbaasd over zijn eigen onmacht om tot een antwoord te komen.”
Pop als een eenhoorn
Een collega-onderzoeker vergeleek de term ‘pop’ eens met een eenhoorn. “Iedereen weet wat het is, maar je hebt er nooit een gezien. Dat vind ik treffende metafoor.” Als er iets naar voren komt uit het onderzoek is dat pop een ‘low consensus field’ is. De opleidingen zijn vaak pas in de jaren negentig opgericht, terwijl conservatoria al eeuwen bestaan. Jazz kwam daar vanaf de jaren vijftig bij en lijkt steeds meer op klassieke opleidingen. “Als je mensen spreekt bij jazzopleidingen dan zijn ze het erg eens over hoe curriculum eruit zou moeten zien en welke muziek daarbij past. Noem het naïef, maar ik dacht dat bij popopleidingen ook het geval zou zijn. Dat bleek een misvatting en was voor mij de reden om dit onderzoek te doen”, vertelt Coppes.
Waar docenten van jazzopleidingen hun klassiekers dus zo konden opnoemen, bleek dit bij popopleidingen heel anders te liggen. Coppes. “Je kunt zeggen: de Beatles moet je kennen. Maar is dat wel zo, als je hart bij dance of reggaeton ligt? En heb je Stevie Wonder nodig met al zijn akkoorden als je volledig andere muziek wilt maken?” Opleiding blijken dan ook allemaal een ander canon van de pop uit te dragen, als ze daar al waarde aan hechten. “Een opleiding in Kopenhagen deed dit helemaal niet en liet alle ruimte om je eigen smaak te ontwikkelen. En veel opleidingen besteden aandacht aan lokale muziek, maar een opleiding in Mannheim haalde de neus op voor schlager. Zo laten wij veel top-40 muziek ook links liggen.”
Brits-Amerikaanse pop en jazztheorie
Gemene delers zijn er wel. Zo besteden vrijwel alle opleidingen aandacht aan Engelstalige (Brits-Amerikaanse) pop en komt meestal jazztheorie terug in het curriculum. In veel opleidingen is ook aandacht voor marketing en ondernemerschap. Coppes bevroeg zijn eigen studenten en alumni over dit onderwijs. Waar studenten vaak aangeven dat ze niet zo op dit soort vakken zitten te wachten (en liever muziek maken), zeiden alumni juist dat ze hier veel aan hebben gehad en dat ze graag eerder de waarde van deze vakken hadden willen inzien.
Geen Unilever van de pop
De onderzoeker sprak ook met partijen uit het werkveld (denk aan platenlabels en poppodia of docentencollectieven). Deze gesprekken waren voor Coppes soms best confronterend. ‘Mensen die heel goed gitaar kunnen spelen, daar zijn er genoeg van’, kreeg hij terug. “Ze willen dat je echt een verhaal te vertellen hebt en missen dat soms bij mensen van conservatoria. Ze vinden dat dat opleidingen studenten niet goed genoeg voorbereiden op het werkveld. Zoals iemand terecht opmerkte ‘de Unilever van de pop bestaat niet’. Voor ons is het daarom een blijvende zoektocht om ervoor te zorgen dat een diploma zo veel mogelijk waard is.”
Het hoofd van de opleiding bij Codarts trekt zich dit aan: “Natuurlijk moet je een kwint van terts kunnen onderscheiden, maar het moet meer gaan over wat voor idee je hebt voor de toekomst en of je een verhaal hebt. Daarom kijken we bij de intake steeds meer naar het hele plaatje.” Vaardigheden als communicatie en lesgeven, wil hij nog veel meer in het onderwijs integreren en niet apart zetten. En tegelijk vraagt Coppes zich af of popleidingen wel thuishoren bij conservatoria. “Popopleidingen zijn steeds meer naar de highbrow kunsten toegetrokken. Bij klassieke muziek en jazz is instrumentenbeheersing het belangrijkst. Natuurlijk is dat ook bij ons belangrijk, maar het gaat nog meer om verhalen vertellen. Misschien passen we daarom wel beter bij een kunstacademie.”
- Onderzoeker
- Gerelateerde content
- Gerelateerde links
- Beluister het fragment van dr. Wessel Coppes op NPO Radio 1
Lees het artikel op de site van het Financieel Dagblad
