Op 27 december jl. overleed Jan van Herwaarden (1940). De in Groningen opgeleide mediëvist Van Herwaarden trad in 1971 in dienst van de rechtsvoorganger van de EUR en bleef tot aan zijn pensionering in 2005 verbonden aan de Erasmus School of History, Culture and Communication.
Hij begon zijn carrière als secretaris van de voorbereidingscommissie voor de faculteit van Maatschappijgeschiedenis. Het jaar daarvoor promoveerde Van Herwaarden cum laude op de monumentale studie Opgelegde bedevaarten, waarmee hij een van de grote Nederlandse geleerden werd met betrekking tot de praktijk van het opleggen van bedevaarten in stedelijke rechtspraak in de Nederlanden gedurende de late middeleeuwen.
De huidige ESHCC draagt sporen van wat de voorbereidingscommissie toendertijd heeft bedacht. Het is daarom niet overdreven om te stellen dat Van Herwaarden aan de basis stond van onze huidige faculteit. Voor studenten die van verhalen hielden, waren zijn colleges over bedevaarten, kruistochten, rechtsgeschiedenis, stadsgeschiedenis, Renaissance en uiteraard Erasmus, een ware beleving.
In 1994 werd hij benoemd tot bijzonder hoogleraar cultuurgeschiedenis vanwege de Erasmusstichting in Rotterdam op de Dr. Elie van Rijckevorsel-leerstoel. Ondanks internationale erkenning, met name in de gewaardeerde bloemlezing 'Tussen Sint Jacobus en Erasmus', uitgegeven door Brill in 2003, ging de leerstoel Geschiedenis van Pre- industriële Samenlevingen tot zijn treurnis aan hem voorbij. De voorkeur van de faculteit ging in 1982 uit naar cultuurhistoricus Willem Frijhoff, die Van Herwaarden zeer bewonderde. Toen Frijhoff in 1997 overstapte naar de Vrije Universiteit beschouwde Van Herwaarden dat als een groot verlies voor Rotterdam. Van Herwaarden werd verzocht de vacante leerstoel tijdelijk waar te nemen, maar hij behield zijn aanstelling tot aan zijn pensionering.
Van Herwaarden was het Erasmiaanse geweten van onze universiteit: ‘ubi bene, ibi patria’, zoals hij dat zelf vertaalde met ‘waar je je lekker voelt daar is je vaderland’. Rotterdam, Italië, maar vooral in Krimpen aan den IJssel in de huiselijkheid van familie en goede vrienden. Buiten zijn omvangrijke privébibliotheek was hij de liefdevolle echtgenoot, vader, schoonvader en opa.
We zijn hem veel dank verschuldigd voor zijn tomeloze inzet voor onze faculteit.
Paul van de Laar, afdelingshoofd Geschiedenis
