Per 1 januari 2024 is prof. dr. Arthur van Riel benoemd tot bijzonder hoogleraar Historische Politieke Economie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR). Van Riel zal zich in deze bijzondere leerstoel richten op zowel onderzoek en onderwijs. Het betreft een nieuwe leerstoel die is ingesteld door het Erasmus Trustfonds en is ondergebracht bij de Erasmus School of History, Culture and Communication (ESHCC). De leerstoel is tot stand gekomen in samenspraak met de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR), waar van Riel senior-onderzoeker is. Samenwerking tussen WRR en ESHCC in de vorm van een bijzondere leerstoel betekent een verrijking voor beide instellingen.
Waarom deze leerstoel?
De nieuwe leerstoel is zowel wetenschappelijk als beleidsmatig relevant. Historische Politieke Economie (HPE) bestudeert hoe de interactie tussen economische en politieke actoren economische uitkomsten en de instituties van publieke besluitvorming over de tijd heeft beïnvloed. HPE is binnen de internationale wetenschap inmiddels mainstream. De Nederlandse academische inzet blijft hierbij echter achter. De nieuwe bijzondere leerstoel speelt hierop in en kan daarbij een beroep doen op de binding met de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid als brug naar de wereld van politiek en beleidsadvies. HPE biedt waardevolle inzichten voor beleidsvorming door de toepassing van wetenschappelijke kennis van geschiedenis op hedendaagse vraagstukken.
Het belang van de Historische Politieke Economie
HPE onderscheidt zich van de economische geschiedenis door de rol van politieke actoren - van kiezers en politici tot autocraten. Het verschilt van de klassieke politieke economie door de historische insteek. En het onderscheidt zich van de traditionele geschiedschrijving door de inzet van methoden en theorieën uit de sociale wetenschappen. De interdisciplinaire focus en methodische benadering van HPE zijn het resultaat van ingrijpende ontwikkelingen in de geschiedschrijving en de sociale wetenschappen sinds de jaren zestig. Hierdoor is de empirische basis van onderzoek op het snijvlak van deze disciplines vergaand vergroot en heeft een verbreding van verklarende invalshoeken op alle aspecten van economische ontwikkeling plaatsgevonden. De vervlechting tussen economie en politiek blijkt bovendien ook voor het minder recente verleden inmiddels dermate invloedrijk dat analyses op beide terreinen niet langer goed apart te schrijven zijn.
“Terugkijkend vormt de fascinatie voor de gewoonlijk slechts vanuit beleidsdoelen benaderde interactie tussen economie en politiek al sinds mijn afstudeerscriptie de rode draad door mijn werk.”
Onderwijs en onderzoek
De taken binnen deze bijzondere leerstoel* richten zich op zowel onderzoek als onderwijs. Bij het eerste ligt de focus bij het publiceren van historisch, waar mogelijk beleidsrelevant onderzoek. Voorbeelden van voorgenomen onderzoeksonderwerpen en -projecten zijn een overzichtswerk van de economische geschiedenis van Nederland sinds de beleidswending van begin jaren tachtig van de vorige eeuw vanuit een politiek-economisch perspectief, en een vergelijking van het effect van globaliserende handelsstromen op politieke coalities en polarisatie tussen de laat 19e eeuw en het heden.
Op het gebied van onderwijs draagt Van Riel bij aan colleges in de bachelor-, master- en postdoctorale fase. Daarbij reiken de onderwerpen van algemene inleidingen in de economische geschiedenis tot verdiepend onderwijs in de politieke economie van groei, welvaartsstaat, globalisering, monetaire politiek, belastingen en staatkundige instituties.
Wie is Arthur van Riel?
Arthur van Riel studeerde geschiedenis en economie in Leiden en Berlijn en heeft een achtergrond in onderzoek, advies en de publieke dienst. Hij werkte eerder bij het Nederlands Economisch Instituut (Ecorys), de Universiteit Utrecht en de Ministeries van Binnenlandse Zaken en Financiën. Hij promoveerde aan de Universiteit Utrecht en is sinds 2012 senior-onderzoeker bij de WRR, waar hij medeverantwoordelijk was voor rapporten als ‘Geld en Schuld’ en ‘Kiezen voor Houdbare Zorg’. Daarnaast publiceerde hij over onder meer economie en politiek in de Weimarrepubliek, de EMU, en onderwerpen in de macro-financiële geschiedenis. Ook was hij gastspreker of -docent in onder meer Oxford, Zürich, Harvard en Yale.
* De bijzondere leerstoel heeft een omvang van 0,2 fte en wordt ingesteld voor een termijn van 5 jaar, met een eenmalige mogelijkheid tot verlenging.
