Ziekenhuizen hebben een grote impact op het klimaat. Waar komt dat vandaan? Basisarts Ise Lau onderzocht de uitstoot van het Erasmus MC. Ze wint nu met haar project de Student Societal Impact Award 2024. Tijdens haar master geneeskunde onderzocht Ise de uitstoot van alle 46 afdelingen van het Erasmus MC om de emissiehotspots te identificeren. De resultaten zijn intern met enthousiasme ontvangen en leverden veel gesprekken op over duurzaamheid onder collega's.
Vervuiling tastbaar en begrijpelijk maken
Volgens Ise was er in de gezondheidszorg lang weinig tot geen aandacht voor duurzaamheid. Het moest vooral efficiënt, veilig en hygiënisch zijn. "Neem een hechtschaar. Het is makkelijker om deze na gebruik weg te gooien, in plaats van schoon te maken en opnieuw te gebruiken. Hergebruiken is in theorie mogelijk, maar het is voor de productiemaatschappij aantrekkelijker om wegwerpscharen te verkopen dan duurzame scharen omdat dat meer winst oplevert."
Het onderzoek van Ise belicht de milieueffecten van het ziekenhuis en helpt bij het ontwikkelen van gerichte duurzaamheidsstrategieën. Klimaatimpact wordt al in de dagelijkse praktijk meegenomen. Ze noemt als voorbeeld de inhalatoren voor astmapatiënten. Er zijn poederinhalatoren, waarmee patiënten de medicatie op eigen kracht inhaleren, en automatische puffers met vervuilend drijfgas. "We willen dat patiënten - waar mogelijk- de poederinhalator gebruiken. Huisartsen en longartsen bespreken deze optie nu al met patiënten, zodat zij een duurzame keuze kunnen maken."
"Het lijkt dat er een paar grote vervuilers zijn, maar als we alleen die aanpakken, blijft er nog veel uitstoot over. We moeten het echt samen doen."
Ise Lau
Basisarts en winnares Student Societal Impact Award 2024
Grootste uitstoot buiten het ziekenhuis
De grootste vervuiling komt van buiten het ziekenhuis, zoals bij de productie van medicijnen en medische producten, bij de afvalverwerking en bij de reisbewegingen van patiënten en medewerkers. Ise: "Mijn onderzoek laat zien dat de klimaatvoetafdruk van het ziekenhuis voornamelijk wordt bepaald door uitstoot die erbuiten plaatsvindt. Dit is de zogeheten waardeketen, waarin alle producten en diensten van het ziekenhuis worden geproduceerd, vervoerd en verwerkt. Recyclen is goed, maar minder en duurzaam gebruik is nog beter. Daar moeten we naar kijken. Minder artikelen gebruiken en duurzame keuzes maken. Duurzaamheid wordt een steeds groter onderwerp bij de inkoopstrategieën van het ziekenhuis, we kijken naar meer dan alleen prijzen en beschikbaarheid. We willen iedereen, binnen én buiten het ziekenhuis, aansporen om duurzamer te worden."
Ondanks dat de uitstoot van het ziekenhuis voor het grootste deel van buiten komt is deze verdeeld door de hele organisatie. De verschillende medicijnen, producten en diensten worden door alle afdelingen gebruikt, van operatiekamer tot kinderafdeling. "Als we duurzamer willen worden, moet dat in alle onderdelen van het ziekenhuis gebeuren," zegt Ise. "Ik wil laten zien dat duurzaamheid in de zorg een verantwoordelijkheid is van ons allemaal. Het lijkt dat er een paar grote vervuilers zijn, maar als we alleen die aanpakken, blijft er nog veel uitstoot over. We moeten het echt samen doen."
In de prijzen
"Ik ben heel blij met de Student Societal Impact Award. Het is onwerkelijk," vertelt Ise, die de prijs kreeg tijdens de Opening Academisch Jaar 2024. "De prijs helpt om mijn onderzoek bekender te maken. Ik wil dat zoveel mogelijk mensen meer leren over duurzaamheid in de zorg. Op die manier kunnen we echt iets veranderen."
Foto: Voorzitter van het Erasmus Trustfonds Gijs van Lookeren Campagne met Ise Lau.
"We gaan naar alle afdelingen van het ziekenhuis om te laten zien waar hun uitstoot vandaan komt. Mijn collega’s werken dagelijks met deze producten en diensten. We vragen hen om duurzaamheidsstrategieën te bedenken voor de top-10 meest vervuilende aspecten van hun afdeling. Dat zorgt voor interessante gesprekken en betrokkenheid binnen het hele ziekenhuis." Verder is er een wetenschappelijke publicatie gerold uit het project, gepubliceerd in de Frontiers in Public Health. Het stuk is geïntroduceerd in de Green Deal 3.0, waarin alle stakeholders van de Nederlandse gezondheidszorg samenwerken om de zorg te verduurzamen.
"De prijs helpt om mijn onderzoek bekender te maken. Ik wil dat zoveel mogelijk mensen meer leren over duurzaamheid in de zorg. Op die manier kunnen we echt iets veranderen."
Ise Lau
Basisarts en winnares Student Societal Impact Award 2024
Prijzengeld naar opleiding
Ise wil het prijzengeld investeren in het ontwikkelen van een onderwijsprogramma voor geneeskundestudenten. Daar leren ze over de impact van keuzes en acties in de gezondheidszorg op het milieu. "Tijdens mijn studie geneeskunde heb ik weinig geleerd over duurzaamheid. Dat moet anders. Planetary Health krijgt steeds meer aandacht in het curriculum, daar hoop ik aan bij te kunnen dragen."
- Meer informatie
Student Societal Impact Award
Tijdens de Opening Academisch Jaar wordt de Student Societal Impact Award uitgereikt aan een persoon of groep die uitzonderlijk leiderschap heeft getoond door een project te starten en uit te voeren, dat aantoonbaar een positief effect heeft op de maatschappij. De prijs, die bestaat uit € 4.500, is mogelijk gemaakt door het Erasmus Trustfonds.
Meer informatie- Gerelateerde content
