Online boodschappen bestellen is nu makkelijker dan ooit. Voor online supermarkten is het bezorgen van (veelal verse) producten een complexe puzzel en vaak niet winstgevend. Niels Agatz, hoogleraar Last-mile of supply chain (Rotterdam School of Management), onderzoekt hoe dit beter kan. "Online boodschappen doen is veel efficiënter dan wanneer iedereen zelf met de auto naar de supermarkt gaat."
Tijdens de coronapandemie maakten flitsbezorgers een snelle opmars, maar die partijen lijken geen blijvertje. Zowel Gorrilas als Getir maakten onlangs bekend uit Nederland te vertrekken. Voor de hoogleraar is dat geen verrassing. "Het is heel lastig om dit winstgevend te krijgen door de combinatie van hoge logistieke kosten en relatief lage prijzen", zegt hij. Toch zet de groei van online supermarkten door, zoals ook het snelgroeiende Picnic van EUR-alumnus Michiel Muller.
Supermarkt als uitje
Bij huize Agatz komt twee keer in de week een bestelbusje langs van verschillende online supermarkten en de hoogleraar is groot fan: "We maken er thuis echt een sport van om niet naar de supermarkt te hoeven. Op vakantie doen we dat wel en mijn kinderen kijken dan echt hun ogen uit", zegt hij lachend. De aanname dat het online winkelen slecht voor het milieu is, klopt volgens de wetenschapper niet: "Vaak wordt verondersteld dat dit niet duurzaam zou zijn vanwege alle vervuilende busjes. Maar het is veel efficiënter dan wanneer iedereen zelf met de auto naar de supermarkt gaat. Bovendien kunnen mensen die slecht ter been zijn zo ook boodschappen doen."
Zoals de naam van zijn leerstoel al doet vermoeden, houdt de hoogleraar zich bezig met het laatste stuk van de distributieketen. Dat is het meest complexe en kostbare deel en online supermarkten worstelen dan ook om winstgevend te worden. Ieder huishouden is een potentiële stop en je bent overgeleverd aan de grillen van klanten. "Die zijn niet altijd thuis en willen precies kunnen bepalen wanneer ze hun boodschappen thuis ontvangen", zegt de hoogleraar. Daar komt bij dat het vaak om verse producten gaat, dus je kunt de boodschappen niet achterlaten bij een pakketpunt in de buurt."
Klanten meer sturen
Zijn promotieonderzoek richtte zich op het optimaliseren van de distributieketen van Albert Heijn, een grote partij in Nederland als het gaat om het thuisbezorgen van boodschappen. Nog steeds houdt hij zich bezig met die puzzel. Een belangrijk onderdeel is hierbij het sturen van klanten om de keten efficiënter en dus ook duurzamer te maken. Waar vroeger de klant een order plaatste en die werd ingepland, is nu veel meer interactie mogelijk. “We kijken of je klanten kunt ‘nudgen’, bijvoorbeeld door ze te belonen als ze een breder tijdslot kiezen. Er ligt hier nog veel potentie”, legt hij uit.
Zo gebruikt de onderzoeker machine learning om te kijken welk venster je aanbiedt aan klanten. Op die manier kun je bijvoorbeeld klanten in een buurt stimuleren om allemaal hetzelfde tijdslot te kiezen. Maar experimenteren met prijs, tijdsvensters en andere nudges betekent dat er ook steeds meer knoppen zijn om aan te draaien. Agatz: "Modellen worden daarom steeds complexer en het theoretische optimum doorrekenen kan weken duren, maar je wilt niet dat klanten lang moeten wachten. Dus zoek je naar een goed compromis, een berekening die minder nauwkeurig is maar waarbij de klant wel snel de boodschappen kan bestellen."
Samenwerken met de markt
Het onderzoek is complex, maar Agatz vindt het leuk dat de uitkomsten zelf heel tastbaar zijn. Het optimaliseren van de keten zorgt ervoor dat busjes minder onnodige kilometers hoeven af te leggen, maar er is zo ook minder voorraad nodig en dus ga je zo voedselverspilling tegen. De onderzoeker werkt samen met verschillende supermarkten, maar ook met bedrijven die planningssoftware ontwikkelen. "Het kan leuk en nuttig zijn om theoretische wiskundige puzzels op te lossen. Maar de kern van een echt probleem oplossen geeft mij persoonlijk meer voldoening. Ik laat me in mijn onderzoek het liefst inspireren door problemen uit de praktijk. Het samenwerken met bedrijven levert daarbij vaak meer nieuwe inzichten op dan wanneer we vanuit onze ivoren toren te bedenken wat het probleem is."
Geen drones, maar AI neemt wel een vlucht
Een van Agatz’ meest geciteerde papers gaat over het bezorgen van pakketjes met drones. "Het sciencefiction gehalte spreekt mensen aan en drone verhalen doen het altijd goed, merk ik." Toch verwacht hij zelf niet dat over tien jaar bezorging met drones de norm is. Drones blijven volgens de hoogleraar een kleine niche, dus verwacht hij nog steeds veel busjes in het straatbeeld: "Hopelijk tegen die tijd wel allemaal zero-emissievoertuigen. En ook denk ik dat de interactie met de klant steeds slimmer wordt. Straks kun je de bezorger gewoon toegang geven tot je agenda en zelfs je auto kan een pakketpunt worden. De AI-assistent van de klant kan dan met de AI van de webshop onderhandelen over een goed bezorgmoment."
- Professor
- Meer informatie
- Gerelateerde content
