De kunst van het geven

Volgens het Centrum voor Filantropische Studies aan de Vrije Universiteit te Amsterdam werd in 2022 in Nederland 5,6 miljard gegeven aan goede doelen. Dat is 0,7% van het BBP. Aan doelen die te maken hebben met gezondheid wordt het meest gegeven. Daarnaast geven we in Nederland meer dan een miljard euro uit aan verjaardagscadeaus. Per verjaardagscadeau besteedt een gemiddelde Nederlander € 20,-. En dan hebben we nog feesten als sinterklaas en kerst. Aan sinterklaascadeaus besteedt een gemiddelde Nederlander € 116,- en voor kerst € 153,-.

Is cadeaus geven wel zo positief?

De (gevoelsmatige) verplichting om cadeaus te moeten kopen levert steeds meer stress op. Veel mensen hebben al wat ze willen waardoor het moeilijk is om iets te geven wat nog echt toevoegt. Regelmatig worden cadeaus daarom ook niet of nauwelijks gebruikt. Alleen al van de cadeaubonnen wordt 19 % niet gebruikt. Terwijl dat nu juist een cadeau is dat je kunt inruilen voor iets dat bij je past. Voor het milieu zou het ook beter zijn als de cadeaus die bestaan uit ‘goedbedoelde rommel’ er niet meer zouden zijn. Als we die uitgaven zouden gebruiken om de nood in de wereld aan te pakken dan zou dit een mooie bijdragen geven aan een betere wereld.

Waarom doen we het dan? Cadeaus aan elkaar geven onderstreept een andere waarde. Hiermee tonen we onze waardering, dankbaarheid en interesse. Het verstevigt de onderlinge band. Naast dat het leuk is om cadeaus te ontvangen maakt het geven van cadeaus ons ook gelukkig. Uit onderzoek van Elizabeth Dunn van de Universiteit van British Columbia blijkt dat we gelukkiger worden van het geven van een cadeau dan wanneer we iets voor onszelf kopen. Dit komt omdat het beloningscentrum in de eigen hersenen hierdoor wordt gestimuleerd.

Geld, rijkdom en geluk

'Geld maakt niet gelukkig’ is een bekende uitspraak. Klopt deze uitspraak? Uit onderzoek blijkt van niet. Daarin wordt duidelijk een verband aangetoond tussen geld en geluk. Dit blijkt bijvoorbeeld uit een onderzoek tussen het gemiddelde inkomen en geluk tussen landen:

In deze grafiek zie je duidelijk terugkomen dat de inwoners gemiddeld genomen gelukkiger zijn in landen waar het inkomen hoger ligt. Maar ook zie je dat er grote verschillen zijn in de correlatie tussen inkomen en geluk. Dat komt omdat geld maar één van de facetten is die bij kan dragen aan geluk. Er moet eerst sprake zijn van basisbehoeften zoals gezondheid en goede relaties. Uit onderzoek blijkt dat de correlatie van deze componenten hoger is met geluk dan geld. Dit verklaart waarom bijvoorbeeld het geluk bij een Braziliaan gemiddeld genomen hoger ligt dan dat van een Irakees, ondanks dat het inkomen in Irak hoger ligt. Als je ware rijkdom wilt vergaren kan je dus maar beter inzetten op goede relaties.

Als je niet gelukkig wordt van geld dan geef je het verkeerd uit

Gelukkig worden met geld heeft ook te maken met hoe je het uitgeeft. Veel van onze uitgaven worden gedaan zonder dat we er over nadenken of dat bijdraagt aan ons geluk. Als je je geld bewuster uitgeeft aan wat voor jou waardevol is geeft dit je een rijker leven. Een aantal jaren geleden is er door de Universiteit van British Columbia, Harvard en de Universiteit van Virginia interessant onderzoek gedaan naar de vraag of geld gelukkig maakt. Hun conclusie en titel van het onderzoeksartikel was: ‘If money doesn't make you happy, then you probably aren't spending it right’. Uit hun onderzoek hebben ze ook tips geformuleerd hoe geld gelukkiger kan maken.

Tip 1: Ervaringen maken gelukkiger dan spullen

Van ervaringen worden we in het algemeen gelukkiger dan van spullen. Dit komt onder meer omdat je aan spullen snel went. Ook zorgen materiële zaken er onbewust voor dat ze een vergelijking uitlokken. Bij spullen bestaat er altijd wel een duurdere, mooiere of betere variant. Bij ervaringen spelen die vergelijkingen minder, want ze zijn uniek.

Tip 2: Help anderen in plaats van jezelf

We zijn sociale wezens. Iets doen voor anderen maakt ons blij. Geef je schenking aan iemand die het harder nodig heeft of aan een goed doel. Of gebruik het om vrije dagen bij te kopen om vrijwilligerswerk te gaan doen.

Tip 3: Betaal nu, consumeer later

Al zijn er steeds meer mensen die eerst wat kopen en dat later in maandelijkse termijnen terugbetalen; we worden gelukkiger van juist eerst te betalen en later te consumeren. Als je iets nu koopt en betaalt, maar pas later krijgt of gaat beleven kan je uitkijken naar het moment dat je het product binnen krijgt of de ervaring gaat beleven. Je kan dan extra genieten van het ernaar toe leven.

Conclusie en toepassing

Geven is een prachtig fenomeen. Je kunt er anderen blij mee maken, maar het maakt ook jezelf gelukkig. Er wordt wel gezegd: de gever is daadwerkelijk de ontvanger, omdat diegene uiteindelijk positiviteit en dankbaarheid ontvangt door het geven. Geven wordt nog waardevoller als je ervaringen geeft in plaats van spullen. Of als je met een geldbedrag een ervaring koopt, anderen helpt of er nu iets van koopt dat je later consumeert. Ook in Nederland zijn er voorstanders van het principe van geven. Er is zelfs een stroming die ‘geefeconomie’ heet. Volgens Petra Smolders van geefeconomie is de essentie van geven het onvoorwaardelijk bijdragen van wat je weet dat waardevol is. "Door te geven ontvang je een waardevol gevoel, dat is rijkdom."

In mijn bedrijf kies ik ervoor om ieder jaar alle winst aan goede doelen te geven. Ik geloof in de rijkdom dat het geeft om anderen te kunnen helpen en bij te dragen aan de nood in de wereld. Dit maakt mij gelukkig. De kunst van het geven.