Promotie S.P.C. (Sven) Schaepkens

Korte samenvatting van het proefschrift:

Ons onderzoek naar reflectie in de onderwijspraktijk op de huisartsopleiding bestaat uit twee delen. In deel een deden wij filosofisch onderzoek naar het begrip reflectie, en hebben wij drie conceptuele beperkingen in kaart gebracht. 1) reflectie is een complex concept dat specifieke betekenis en waarde krijgt in de praktijk. Met elke stap weg van de praktijk en richting een algemene toepasbare reflectie (bijvoorbeeld via veralgemeniseerde stappenplannen, typologieën of modellen van reflectie), dreigt reflectie haar concrete waarde in situ te verliezen. 2) reflectie is een menselijk vermogen dat zich gemakkelijk laat verbinden met legio voordelen in het onderwijs voor gezondheidsberoepen, maar deze kneedbare kwaliteit creëert ook het gevaar dat reflectie een onderwijskundig wondermiddel wordt. 3) wij beargumenteren dat reflectie niet alleen kan betekenen ‘A leidt tot B’, maar dat het ook gaat over unieke momenten die actie vereisen en leiden tot een nieuwe montage van ideeën.

In deel twee hebben wij reflectie niet gelokaliseerd en haar effecten gemeten in onze data, maar beschreven wij hoe deelnemers zelf concrete betekenis en waarde geven aan reflectie in hun onderwijs. Wij beschreven daarvoor een deel van het sociale interactierepertoire van de huisartsen in opleiding, docenten en opleiders tijdens diverse onderwijsmomenten waarin reflectie volgens betrokkenen bij de huisartsopleiding plaatsvindt. Wij zagen dat de betekenis van reflectie vorm krijgt in een bestaande onderwijscultuur met haar verzameling van normen, waarden, een reflectierepertoire. Modellen en theorieën zijn van belang, maar de zuurstof die reflectie concreet en waardevol maakt komt uit de praktijk en sociale interacties in het onderwijs.